Məqalələr | HekimTap

Smart linzalar (Ağıllı linzalar)

Müəllif: Oftalmoloq Gülşən Dikmen , Əalqə: 055 808-84-23

Smart linzalar nədir? Tibb texnologiyaların sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdə bir çox xəstəliklərin müalicəsi, korreksiyası və profilaktikası əhəmiyyətli dərəcədə asanlaşıb. Bu, oftalmologiyaya da aiddir. Göz xəstəliklərinin korreksiyasında tətbiq olunan ən müasir və effektli vasitə - smart linzalardır (“ağıllı” linzalar). Yaxın keçmişə qədər mirvari suyu (katarakta) əməliyyatı zamanı pasientin təbii bülluru çıxarılır, yerinə isə monofokal linza implantasiya edilirdi. Bu zaman pasiyent yaxına eynək linzasından istifadə etmək məcburiyyətində qalırdı. İndi isə hər şey dəyişib. Belə ki, monofokal linzalar trifokal linzalarla əvəz olunur, beləliklə, həm yaxın, həm də uzaq məsafələrdə eynəksiz tam görmə təmin edilir. “Ağıllı” linza hesab olunan trifokal linzalar hidrofob olub, qatlanan və yumşaqdır. Bu linzalar hazır formada xüsusi injektorlarda yerləşdirilmiş şəkildə olur və pasiyentin təbii bülluru aspirasiya edildikdən sonra onun yerinə implantasiya olunur. Bu gün "ağıllı” linzalar gözdaxili linza texnologiyasında ən son nailiyyət hesab olunub, yaxın və uzaq məsafədə təbii görməyə ən yaxın görməni təmin edir. Beləliklə, həyat keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşır. Linzaların unikallığı həm də ondan ibarətdir ki, onlar implantasiya edildikdən sonra eynek istifadəsinə ehtiyac qalmır - pasiyent eynəksiz kitab oxuyur, yaxın və uzaq məsafədəki yazı və cismləri rahatlıqla görür. “Ağıllı” linzalar hansı xəstəliklərdə istifadə edilir? “Ağıllı” linzalar müxtəlif səbəblərdən gözdəki təbii büllurun bulanması (mirvari suyu) və ya yaşa bağlı yaxını görmə qabiliyyətinin zəifləməsi, gənc şəxslərdə uzağı görmə zəifliyi - miopiya zamanı eksimer lazer korreksiya etmək mümkün olmadıqda ən aktual müalicə seçimidir. “Ağıllı” linzalar gözə uzaq, orta və yaxın məsafələrdən gələn işıq şüalarını sındıraraq, retinada bir nöqtədə toplayır, beləliklə, tək bir linza ilə eyni zamanda bütün məsafələrdəki cismləri görmək mümkün olur. Bu linzalar eynək və kontakt linza ehtiyacını ortadan qaldırır. “Ağıllı” linzalar hər bir şəxs üçün xüsusi olaraq ölçülür və ona uyğun linza implantasiya edilir. “Ağıllı” linzaların fərqli cəhətləri Multifokal linzalardan fərqli olaraq, bütün məsafələrdə rahat görmə təmin etməklə yanaşı, işıqlarda yayılma, işıqlı halqalar görmə kimi şikayətlər olmur. Daha əvvəl istifadə olunan multifokal linzaların mənfi xüsusiyyətləri “ağıllı” linzalarda müşahidə olunmur və pasiyentlər bütün məsafələri rahatlıqla görürlər.

Paylaşıldı: 29.01.2020

Gülşən Dikmen

334

Süd vəzi xərçəngi

Müəllif: Onkoloq-mamoloq Rəna Abdullayeva

Paylaşıldı: 19.01.2020

Rəna Abdullayeva

150

Qalaktoreya

Müəllif: Onkoloq-mamoloq Rəna Abdullayeva

QALAKTOREYA NƏDİR? Qalaktoreya gilədən görünüşünə, tərkibinə, konsistensiyasına görə südü xatırladan ifrazatın gəlməsidir. Qalaktoreya ayrılıqda xəstəlik deyil, bir neçə xəstəlikləri müşaiyət edən simptomdur. QALAKTOREYANIN NÖVLƏRİ: Patoloji qalaktoreya - laktasiya bitəndən ( 5 aydan tez olmamaq şərtilə) sonra gilədən südün gəlməsidir. Fizioloji qalaktoreya - südün hamiləlik və əmizdirmə zamanı sekresiyasıdır. PATOLOJİ QALAKTOREYANIN SƏBƏBLƏRİ: 1.Sistematik baş verən stress faktorları; 2.Bəzi preparatların qəbulu; 3.Hipotalamus, hipofiz, qalxanvari, böyrəküstü vəzilərin və yumurtalıqların hormonal pozğunluq yaradan patoloji prosesləri; 4.Palotoloji reflektor aktivlik – süd vəzilərin həddindən artıq qıcıqlanması; 5.Böyrək, qaraciyər çatmamazlığı; 6.Səbəbi bilinməyən( idiopatik); 7.Fiziki gərginlik. QALAKTOREYANIN DİAQNOSTİKASI 1) Düzgün anamnez toplanması; 2) Baxış, süd vəzilərin palpasiyası, ifrazatın vizual olaraq qiymətləndirilməsi (rəngi, qatılığı); 3) İfrazatın sitoloji müayinəsi; 4) Qan analizi; 5) Ultrases müayinesi, mammoqrafiya, duktoqrafiya; 6) Türk yəhərinin rentgenoqrafiyası, hipofizin MRT müayinəsi. QALAKTOREYANIN MÜALİCƏSİ 1) Qalaktoreyanı yaradan səbəbləri aradan qaldırmaq. 2) Konservativ müalicə.

Paylaşıldı: 19.01.2020

Rəna Abdullayeva

182

Psixologiyada öz əksini tapmış fərqli sindromlar

Müəllif: Psixoloq Şəbnəm Əndəlifova , Əlaqə: 055 365-10-20

Psixologiya elmi qədim tarixə məxsusdur. Psixologiya elmi insanların fərdi-psixoloji xüsusiyyətlərini və şəxsi keyfiyyətlərinin təşəkkülü və dəyişməsini öyrənir. İnsanın psixoloji keyfiyyətlərinin məcmusu, onu digər insanlardan fərqləndirir, onun fəaliyyətini təşkil edir. Bu dəfə az rast gəlinən , fərqli, maraqlı və heyrətlənəcəyimiz bir neçə sindromlarla tanış olacağıq. Əvvəlcə baxaq sindrom nədir? Tibbdə və psixologiyada sindrom termini eyni vaxtda baş verən kliniki aşkar olunmuş simptomların oxşarlığına əsaslanır. Belə ki, xüsusiyyətlərdən biri digər xüsuiyyətlərin olması barədə xəbərdarlıq edir. Otello sindromu - "Qısqanclıq hər zaman sevginin göstəricisi deyil". Patoloji qısqanclıq kişilərə nisbətən, qadınlarda daha çox görülür və hər iki cinsdə fərqli şəkildə biruzə verilir. Qadınlar patoloji qısqanmanı daha emosional şəkildə və içəqapalı olaraq yaşayır. Kişilərdə isə qısqanclıq daha çox hərəkətlərində şiddət və cinayət olaraq üzə çıxır. Bu sindroma tutulan insanlar olmayan şeyləri olmuş kimi düşünürlər. Əsas xüsusiyyətləri: Yüksək səviyyədə aldatılma qorxusu; Hər kəsdən, hər şeydən qısqanmaq; Təhqir edərək qarşılarındakı şəxsi dəyərsiz hiss etdirmək; İdarə edilə bilməyən və aşırı reaksiyalar; Şiddətə meyillilik . Bəs niyə Otello sindromu-? Bu sindrom adını Uilyam Şekspirin Otello oyunundan alıb. Orada Otello xanımı Desdemonanın onu aldatdığını düşündüyünə görə onu haqsız yerə öldürür. Sonradan həyat yoldaşını günahsız yerə öldürdüyünü bilərək “Mənim üçün ağılsızca, amma çox sevən biri deyin. Asan qısqanmayan, amma bir dəfə qısqandısa, özünü itirən, biri deyə bəhs edin” deyir və özünü də öldürür. Yad əl sindromu – “Alien” sindromu da adlandırılan bu xəstəlik əllərdən birinin nəzarətdən kənar hərəkətlər etməsi kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Kənardan baxıldığında bu hərəkətləri xəstənin etdiyini düşünmək olur, ancaq həmin hərəkətlər xəstənin istəyindən kənar edilir. Sindromun yaranma səbəbi nədir? İnsanda və onurğalı heyvanlarda vestibülyar aparat deyilən bir nəsnə var. Vəzifəsi başın və bədənin fəzada vəziyyətinin dəyişməsini, habelə bədənin hərəkət və istiqamətini qavramaqdır. Vestibülyar aparat pozulanda hərəkətlərdə koordinasiya pozulur, bədən müvazinətini itirir və s. Sanki vestibülyar aparatımız pozulub. Əl oğurlayır, dil vətəndən danışır… Qulaq bir şey eşidir, göz başqa şey görür. Bizi depressiyaya sürükləyən də bunlardır, bəlkə… Bu sindroma nə vaxt rast gəlinib? İlk dəfə ötən əsrin əvvəllərində Almaniyada qeydə alınıb. Bir qadının sol əli özünün boğazından tutub boğurmuş. Qadının boğazını sol əlindən güclə alıb xilas ediblər. Tibdə buna “yad əl sindromu” adı verilib… …Sanki bir yad əl bizi boğur. Kənardan bizə düşmən lazım deyil. Bizi özümüzlə baş-başa qoymaq kifayətdir. Gəzən cəsəd sindromu - Xəstəliyi kəşf edən Kotardın adıyla xatırlanan bu xəstəlik zamanı xəstələr özlərinin ölü olduqlarına və bədənlərinin bir qisminin çürüdüyünə inanırlar . Şizofreniya və bipolar pozğunluq olan insanlarda daha çox rastlanan bu xəstəlik, miqren, şiş və travma alan insanlarda da görülə bilər. Yaşanmış hekayə -Olduqca az rast gəlinən sindrom 2008-ci ildə 53 yaşında filippinli bir qadında müşahidə edilib. Ölü olduğunu söyləyən qadın ailəsindən meyitxanaya aparılmasını istəyib. Nadir rast gəlinən bu sindromda sayıqlamalar, özündən və dünyadan təcrid olunma, ölümsüzlük düşüncələri, hallüsinasiyalar, intihar düşüncələri və pessimizm müşahidə edilir. Bu sindroma kişilərə nisbətən qadınlarda daha çox rast gəlinir. Xəstəliyin başlanğıc yaşı 52-dir. Araşdırmalar zamanı xəstəliyin bir çox psixiatrik və orqanik xəstəliklərlə əlaqəli ola biləcəyi ortaya çıxıb. Belə ki, xəstəliyə tutulmuş şəxs bu vəziyyətdə hər şeyini itirmiş olduğundan şikayətlənir. Bədəninin bir qismini və ya hamısını itirdiyini, ümumiyyətlə, öldüyünü və gəzən bir cəsəd olduğunu düşünür. Xəstə üstündə böcək, ya da soxulcan gəzdiyini düşünər, hətta çürüdüyünə və cəsəd kimi iyləndiyinə inanar. Xəstəliyin sonrakı mərhələsində xəstə insanı yuxudan məhrum edən kokain ağrısı yaranır. Xəstə ölü olmaq və ölü olmamaq fikirləri arasında əzab çəkməyə başlayır. "Peter Pan" sindromu - Bu sindroma sahib insanlar, böyüməkdən qorxan uşaqlar ,bununla yanaşı böyüklərdə də ola bilər. Özünü uşaq kimi hiss edib belə davranışlar sərgiləyən insanlarda rast gəlinir. Peter Pan sindromlu insanlar böyüklərin götürdüyü məsuliyyətlərdən qaçırlar. Peter Pan sindromunun əsas xüsusiyyətləri? Bu sindroma malik insanlar böyümək və yaşlanmaq istəmir. İşə başlamaq, ailə qurmaq, övlad sahibi olmaq kimi yetkin insanlar üçün normal olan fəaliyyətlərin heç birini həyata keçirə bilmirlər. İnsan fərdi məsuliyyətlərindən qaçıb, rahat və qayğısız həyat sürmək istədikləri üçün ailələrinin yanında yaşamağı üstün tuturlar. Bazar ertəsi sindromu- Belə sindromu olan insanlar həftənin başlanması ilə əlaqədar yeni iş həftəsini, çətin dərs rejimini və s. düşünərək həftəsonu tətilində dincəlmək əvəzinə özlərinə əzab verirlər. Maraqlıdır ki, ilk iş günündən sonra çətinliklər unudulsa da növbəti həftəsonunda bu hal yenidən təkararlanır.Hər bir sindromun yaranma səbəbləri, xüsusiyyətləri ailə daxili münasibətlərdən və gündəlik yaşam tərzindən aslı ola bilər. Bunlar araşdırılmalı və hər bir sindrom üçün müailicə metodları və texnikaları müəyyən edilməlidir. Çarəsizlik bu sindromlara düçar olmaq deyil, çarəsizlik ilk addımı ata bilməməkdir.

Paylaşıldı: 14.01.2020

İnci Psixoloji Reabilitasiya...

215

Sarı pilinq

Müəllif: Kosmetoloq Nuranə Bağırova, Əlaqə: 055 280-54-75

Sarı pilinq nədir? Sarı pilinq - üzün qısa müddətə bərpası ilə müşayiət olunan kimyəvi pilinq növüdür. Bu kosmetik vasitənin əsas tərkibi retinol turşusudur (A vitaminin süni analoqu). O, parlaq sarı rəngə malikdir, ona görə də preparat “sarı pilinq” adı ilə tanınır. Sarı pilinqin təsir mexanizmi Bu pilinq növü şərti olaraq kimyəvi adlandırılıb, belə ki, onun epidermis və dermaya təsiri canlı hüceyrələri zədələmir. Onun tərkibini təşkil edən turşu birləşmələri dəriyə cavanlaşdırıcı təsir göstərir, onun səthindəki buynuzlaşmış ölü hüceyrələri aradan qaldırır, eləcə də dərinin dərin qatlarındakı hüceyrələrarası qarşılıqlı əlaqəni tənzimləyir. Bundan başqa, qeyd olunan pilinq növü dəri hüceyrələri reseptorlarındakı prosesləri stumullaşdırır və güclü antioksidant təsir göstərir. Sarı pilinqin nəticələri Sari pilinq həyata keçirildikdən sonra aşağıdakı nəticələr alınır: Toxumaların regenerasiya sürəti artır; Elastin, kollagen, gialuron turşularının sintezi sürətlənir; Dərinin üst qatı incəlir; Qan dövranı stimullaşır; Ayrı-ayrı piy vəzilərinin ifrazı normaya düşür; Melanin ifrazı azalır. Sarı pilinqin effektinin qalıcılıq müddəti 5 aydır. Sarı pilinqin hansı üstünlükləri var? Qısa müddətə bərpaolunma - 1 həftəyədək; Ağırlaşma və allergiya riski yoxdur; İstənilən tip dəriyə tətbiq etmək mümkündür; 25 yaşdan yuxarı hər kəs üçün yararlıdır; Sarı pilinqə göstərişlər hansılardır? Sarı pilinqə göstərişlər aşağıdakılardır: Piqment ləkələri, çillər; Qırışlar, fotoqocalma; Məsamələrin genişlənməsi, çapıqlar; Civzələr; Keratoma. Sarı pilinqə əks-göstərişlər hansılardır? Sarı pilinqə bəzi əsk-göstərişlər də var. Onlara aiddir: Hamiləlik və laktasiya; Qaraciyər xəstəlikləri; Dermatozlar; Ziyillər; Allergiya; Rozaseya. Sarı pilinqi ildə 2 dəfə həyata keçirmək tövsiyə olunur. Bu müddət hüceyrələrin funksiyalarını aktivləşdirmək, dərini cavanlaşdırmaq və kosmetik qüsurları aradan qaldırmaq üçün kifayət edir.

Paylaşıldı: 08.01.2020

Nuranə Bağırova

550

Uşaqlarda ünsiyyət problemi

Müəllif: Psixologiya üzrə fəlsəfə elmləri doktoru Ramidə Oktayqızı, Əlaqə: 055 365-10-20

UŞAQLARDA ÜNSİYYƏT PROBLEMİ Uşaqlarda görülən psixoloji problemlərdən biri də, ünsiyyətdir. Ünsiyyət azlığı uşaqlarda kiçikyaşlarından özünü göstərir. Bunun davamı yeniyetməlik və erkən gənclik yaşlarına qədər davam edə bilir. Ünsiyyət verbal və qeyri verbal formada olur. Verbal forma – canlı ünsiyyətdir, qeyri verbal isə telefon, kompyuter, yazı vasitəsilə olur. ÜNSİYYƏT PROBLEMİNİN SƏBƏBLƏRİ Bunun bir cox səbəbləri vardır. Genetik, hər hansı bir problem (Autizm, USİ, Daun, PİL və s.), Ailə münaqişələri, hamiləlik dövründə dölün inkişafına diqqət yetirməmək, ananın hamiləlik dövründə aldığı travma, qorxu, stress, depressiv hal, atanın alkoqolizm və narkotik maddə düşkünü olması, uşağın əmmə prosesinin tez başa catması və ya əksinə uzun müddət döş əmən, yeməyi blender vasitəsilə yeyən, soska əmənlər, ən əsası isə ailədə uşağın diqqət mərkəzindən uzaqda olmasıdır. HANSI YAŞDA PROBLEM GÖRÜLÜR Artıq bəlli bir yaşa catan uşaqlarda yəni (2, 3, 4 yaşlarda) söz ehtiyatının olmaması, iki və daha cox sözlərin ardıcıl söylənə biləməməsi baxca dövrünə təsadüf etdiyindən, uşaqlar özünü ifadə edə bilmirlər. Bu dövr gözəcarpan dövr olmadığı üçün valideynlər o qədər narahat olmurlar. Artıq məktəbə hazırlıq dövründə müəllimlər həyəcan təbili çalırlar. Bu zaman uşaqlar ünsiyyət qura bilmirlər, müəllimin şifahi nitqinə gec reaksiya verirlər, həmyaşıdları ilə rollu oyunlar qura bilmirlər, təxəyyülün formalaşması gecikir, əyani-əməli təfəkkürdə problemlər özünü göstərməyə başlayır. Böyükməktəb yaşına catdıqda, ünsiyyətə girə bilmir, özünü ifadə edə bilmir, özgüvən əskikliyi əmələ gəlir, həmyaşıdlarından geri qalırlar və sonda özünəqapanma, tənhalığa meyl yaranır. BU ZAMAN NƏ BAŞ VERƏ BİLƏR Susidə meyl (intihar cəhd), özünə cəza vermə, valideynlərə cəza vermək ücün özlərinə xətər yetirirlər. Otağa girərək, saatlarla üzüqoyulu yataqda qalma, təlimdə ləngimə, kompyüter ve telefona asılılq, ailə üzvlərinə qarşı aqressiv münasibət, sosiallaşma probleminin yaranması kimi hallarla müşahidə olunur. Bu kimi insanlar əksər vaxt uğursuzluqdan, bəxtlərinin gətirməməsindən, başqaları kimi ola bilmədiklərindən şikayət edirlər. Kimisə günahkar bilirlər, onlara daimi mane olan insanlar haqqında danişırlar. Bele insanlar daha cox neqativ tipli insanlar adlanır. BU HALIN YARANMAMASI ÜÇÜN NƏ ETMƏLİ Artiq uşaqların 1.5 yaşlarında nitqləri formalaşmağa başlayır. Söz bazalarında 10 sayda və daha cox sözlər olmalıdır. 2 yaşında 2 sadə sözdən ibarət cümlələr qurulur. 3 yaşlarında isə 2 və daha cox sözlərdən cümlələr quraraq fikir və düşüncələrini formalaşdırmağa başlayırlar. Valideynlər bu yaşı nəzərə alaraq, mütəmadi olaraq, uşaqları söylətməli, komandalar verməli, göz təması qurmalı, suallar verərək cavab almalarını təmin etməlidirlər. Bu dövr həm fizioloji, həm cinsi, həm də psixoloji inkişaf dövrü adlanır. Üç (3) yaş uşaqlarda ilk böhran yaş dövrü oldugundan daha həssas və diqqətli olmaq tövsiyyə olunur. Nitqdə hər hansı bir nöqsan nəzərə çarparsa mütləq həkim və loqopedik, psixoloji müayinədən keçirmələri tövsiyyə olunur. ERKƏN MÜDAXİLƏ, SƏLİS VƏ GÖZƏL ÜNSİYYƏT DEMƏKDİR.

Paylaşıldı: 08.01.2020

İnci Psixoloji Reabilitasiya...

433

Burun-dodaq büküşünün korreksiyası

Müəllif: Kosmetoloq Nuranə Bağırova, Əlaqə: 055 280-54-75

Paylaşıldı: 08.01.2020

Nuranə Bağırova

463

Övladım niyə pəncə üzərində yeriyir?

Müəllif: İdman müəlimi Azay Azayev , Əlaqə: 055 365-10-20

Övladım niyə pəncə üzərində yeriyir? Əziz valideynlər hər şeydən öncə övladınızda bu tip hallarla rastlaşırsınızsa, ilk öncə həkim-pediatrla məsləhətləşməlisiniz. Əgər ehtiyac olarsa, o sizi nevroloq və ya travmatoloqa yönləndirə bilər. Barmaq ucunda gəzmə -Yenicə yeriməyə başlayan uşaqlarda bu fizioloji vəziyyət sayılır və adətən 2-3 yaşına qədər aradan qalxır. Övladınızın 2 yaşına qədər pəncəyə daha çox yüklənib, “barmaq ucunda gəzməsi”, yeriyərkən ayaqlarını içəri və ya çölə doğru atması onurğanın əyriliklərinin hələ tam formalaşmaması, koordinasiya sisteminin hələ tam inkişaf etməməsi ilə bağlı ola bilər və uşağın inkişaf dövründə normal yeriş təmin olunur. 1-3 yaş arası uşaqlarda barmaq ucuna qalxma - İDİOPATİK PƏNCƏ YERİŞİ çox sıx görülən hallardandır. Bu halda rutin nevroloji müayinədə əzələ tonusu artımı, patoloji reflekslərin olması, dərin vətər reflekslərində artma və ya azalma müşahidə olunmur. 3 yaşadək yeriş düzəlir,uşaq daban təmasını artırır. Uşaqlarda alışqanlığa bağlı pəncə üzərində yerimə vərdişi də yarana bilər.Bu adətən, daban təması zamanı hissiyyatla bağlı problemi olan, emosional həssas, hiperaktiv uşaqlarda daha sıx rast gəlinir ki, bu zaman mərkəzi və periferik sinir sisteminə təsir edən xüsusi duyğu bütünləmə terapiyalarından, ayaqlara xüsusi yük bağlanmış halda yerişdən istifadə olunur. Qeyd: Bu prosedurları yalnız mütəxəssislər həyata keçirməlidir! Yuxarıda göstəriən xoşxarakterli pəncə yerişi formaları ilə birgə Uşaq serebral iflici, Onurğa beyni və əzələ sisteminin bir sıra xəstəlikləri, Axill vətərinin qısa olması, Motor koordinasiya və davranış pozğunluqları, Autizm kimi bir sıra ciddi problemlərə də uşaq barmaq ucuna istinad edərək yeriyə bilər. Bu zaman həkimin təyinatına əsasən xüsusi müalicəvi bədən tərbiyəsi, fizioterapevtik məşğələlər tətbiq oluna bilər. Axill vətərinin qısa olması halında müalicəvi bədən tərbiyəsindən əlavə travmatoloji əməliyyat vasitəsilə də problem aradan qaldırıla bilər.

Paylaşıldı: 05.01.2020

İnci Psixoloji Reabilitasiya...

185

Smart linzalar (Ağıllı linzalar)

Süd vəzi xərçəngi

Qalaktoreya

Psixologiyada öz əksini tapmış fərqli sindromlar

Sarı pilinq

Uşaqlarda ünsiyyət problemi

Burun-dodaq büküşünün korreksiyası

Övladım niyə pəncə üzərində yeriyir?

Mobil əlavə

Bizimlə əlaqə

Bizimlə əlaqə

Mobil əlavə

Qeydiyyat

Sayta giriş

Qeydiyyat

Sayta giriş

Mobil əlavə

Bizimlə əlaqə

Bizimlə əlaqə

Mobil əlavə