Войдите используя:
Страна:
Азербайджан
Язык:
Русский
Podaqrik artrit
Автор: Revmatoloq-Osteopat Əli Əlizadə, Əlaqə: 050 376 18 07
Podaqra nədir? Podaqra – hiperurikemiyası (qanda sidik turşusunun yüksəlməsi) olan insanlarda natrium monourat kristallarının sinovial qişaya, böyrəklərin interstisial toxumasına, yığıcı borulara, sidik axarlarına çökməsi nəticəsində toxumaların iltihabi prosesi fonunda gedən sistem tofus xəstəliyidir. Nəticədə artrit, bədənin müxtəlif nahiyələrində tofuslar, böyrəklərdə nefropatiya, nefrolitiaz yaranır. Podaqra adətən 30-60 yaş arası kişilərdə daha tez-tez rast gəlinir, qadınlarda adətən postmenopauza dövründə rast gəlinir. Podaqra “qədim” xəstəliklərdən hesab olunur (xəstəliyin adı “pod” – ayaq, “aqra” – tələ deməkdir). Podaqranın səbəbləri: Hiperurikemiya – birincili (purin mübadiləsində iştirak edən fermentlərin genetik defekti nəticəsində yaranır) və ikincili olur. İkincili hiperurikemiyanın səbəbləri aşağıdakılardır: 1) Qidada purinlərin miqdarının artması — bulyon, yağlı ət və yağlı balıq, qazlı içkilər, soya məhsulları, yumurta, şokolad, göbələk; 2) ATF katabolizminin sürətlənməsi (alkoqoldan çox istifadə nəticəsində); 3) Fruktozanın orqanizmə çox daxil olması — bəzi meyvələrin istifadəsi zamanı; 4) Orqanizmdə nukleotidlərin katabolizminin sürətlənməsi — bir sıra mieloproliferativ və limfoproliferativ törəmələrdə, hemolitik anemiyada, mononukleozda, bədxassəli şiş xəstəliyi olan xəstələrdə radioterapiya və dərmanların təsirindən; 5) Böyrəklərlə sidik turşusunun ekskresiyasının azalması — böyrək polikistozu, qurğuşun nefropatiyası, xronik böyrək çatışmazlığı; 6) Bəzi dərman preparatlarının qəbulu: tiazid diuretiklər, aspirin, siklosporinlər. 7) Bəzi xəstəliklər: ürəyin işemik xəstəliyi (ÜİX), arterial hipertenziya, metobolik sindrom, psoriaz, bəzi qan xəstəlikləri. 8) Digər səbəblər— həddən artıq fiziki yüklənmə. Podaqrik artrit kəskin və ya xroniki gedişatlı ola bilər. Kəskin artritin epizodik tutmaları (podaqrik tutmalar) prosesin xroniki vəziyyətə keçməsi ilə növbələşir, nəticədə oynaq qığırdağının və sümüyün proqressiv destruksiyası yaranır. Podaqranın simptomları Kəskin podaqrik artrit tutması adətən l daraq-falanqa oynağının, aşıq-baldır və ya diz oynağının kəskin artriti formasında biruzə verir. Adətən səhər saatlarında və ya gecə güclü ağrı tutmaları olur. Zədələnmiş oynaq şişir, oynaq üzərində yerli hərarət artır, dəri qızarır, hərəkət məhdudluğu yaranır. Adətən gündüzlər ağrı az olur, axşama doğru artır. Podaqrik artrit tutması 2-3 gündən 1 həftəyə qədər davam edə bilir. Təkrar tutma zamanı digər oynaqlar da prosesə qoşula bilir. Podaqranın uzun müddətli gedişatında oynaqların bükücü səthlərində, qulaq seyvanında, dirsək çıxıntısının bursasında, əl barmaqlarının yastıqlarında, vətərlərdə tofuslar yaranır. Bu tofuslar dağıla və içindən sidik turşusu kristalları xaric ola bilər. Bu vaxt xəstə kəskin ağrı hiss edir. Əl və ayaqların rentgeni zamanı eroziyalar aşkar olunur. Podaqranın diaqnostikası: Qanda sidik turşusunun yoxlanması Sinovial mayenin analizi Əl və ayaq rentgen Podaqranın müalicəsi: Müalicə farmokoloji və qeyri-farmakoloji üsullarla aparılır. Müalicə zamanı bir sıra faktorları nəzərə almaq lazımdır: artritin kəskin tutmasını, tutmalararası periodu, xroniki formanı, tofus formasını, qanda sidik turşusunun miqdarını, yanaşı xəstəlikləri. Müalicənin əsas aspekti xəstəni düzgün həyat tərzinə uyğunlaşdırmaq, bədən çəkisini azaltmaq, pəhriz, alkoqol və pivə qəbulunu dayandırmaqdır. Qida rasionundan purinlə zəngin qida məhsullarını məhdudlaşdırmaq lazımdır. Kəskin podaqrik tutmaların müalicəsində qeyri-steroid iltihab əleyhinə vasitələr (QSİƏP) və kolxisin, allopurinol, urikozurik agentlər (probenesid) istifadə olunur. © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
Опубликовано: 06.07.2020
Osteoartroz
Автор: Osteopat Müşfiq Məmmədov , (+994) 51 953-60-06
Osteoartroz-dayaq hərəkət sisteminin ən çox rast gəlinən xəstəliyidir. Osteoartroz-xroniki proqressivləşən oynaq qığırdağanın dağılması ilə müşahidə olunan xəstəlikdir. Osteoartrozda həmçinin oynağın digər komponentləri də (subxondral sümük,sinovial qişa, bağlar, oynaq kapsulu,periartikulyar əzələlər) zədələnir. Osteoartroz-pasientlər arasında daha çox duzlaşma kimi tanınır. Osteoporozun növləri-Artroz 1-cili və 2-cili olur. Ümumən desək artroz dedikdə onurğanın faset oynaqlarından tutmuş barmaq falanqaarası oynaqlarınında bu xəstəliyə məruz qalması mümkündür. (tək bud-çanaq və diz oynağı deyil) 1-cili Artroz idiopatikdir, konkret hər hansı bir səbəb tapmaq olmur. 1.Lokal olur 2.Diz oynağı 3.Bud-çanaq oynağı 4.Onurğada faset oynaqları 5.Generalizə olunmuş (3 və daha çox oynaq eyni zamanda prosesə cəlb olunur) 6.Bilək oynaqları, bir də 1ci əl barmaq əsas falanqa-bilək oynağı bunlara atipik formada deyilir ki 2cili artrozdan bununla fərqlənir. (sonuncuda istənilən oynaq zədələnə bilər) 2 -cili Artroz xarici və daxili faktorların təsirindən baş verir. Daxili faktorlara-yaş, cins (qadın), skeletin inkişaf defekti irsi meyllilik. Xarici faktorlara-travma, artıq çəki,profisional idmanda hədsiz yüklənmələr. Osteoartrozun səbəbləri 1.Travma 2.Bud-çanaq oynağının anadangəlmə displaziyası 3.Yastı pəncəlilik, onurğa problemləri 4.Metobolik pozulmalar 5.Endokrin pozulmalar 6.Revmatik iltihabi xəstəliklər Osteoartrozun Simptomları - Oynaqda ağrı, hərəkət məhdudluğu,oynaq daxili xırçıltı. Ağrı adətən fiziki gərginlik zamanı yəni oturaq vəziyyətdən qalxdıqda, gəzəndə, qaçanda, pilləkənləri qalxıb-enəndə yaranır və sakitlik dövründə keçib gedir. Oynaqda deformasiya artdıqca oynaqda ankiloz(hərəkətsizlik) yaranır. Osteoartrizun diaqnostikası -MRT -Rentgenoqrafiya -Laborator müayinələr Osteoartrozun müalicəsi -Homeosiniatriya -Osteopatiya -Fizioterapiya -Reablitasiya -PRP(plazma) -Proloterapiya © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
Опубликовано: 05.07.2020
Daha çox onurğanın Bel-oma nahiyyəsində rast gəlinir. Bel-oma yırtığı beldəki fəqərələr arasındakı yerləşən bir növ amartizator kimi funksiyalarını yerinə yetirən diskin degenerativ dəyişikliyi sonrasi əmələ gəlir. Diskin iç qismində pulpoz nüvə adlandırılan jeleyə bənzər yumşaq bir sahə, bunun ətrafındakı daha sərt bir fibroz həlqə fəqərələrə baxan səthlərdə isə hər iki tərəfdə hailin lövhələr adlandırılan qığırdaq toxuması vardır. Xaricdəki təbəqənin tamlığının pozulması nəticəsində içəridəki yumşaq toxumanın xaricə doğru axmasına yırtıq deyilir. Yırtığın yaranma səbəbləri: İnsanın fizioloji olaraq yaşlanması, artıq çəki, ağır yük qaldırılması, oturaq həyat tərzi, həmçinin genetik faktor və birləşdirici toxumanın anadangəlmə zəifliyi yırtığın əmələ gəlməsinə səbəb ola bilər. Bel yırtığları 4 mərhələdə formalaşır: Bulbing(qabarma), protuziya, ekstruziya və sekvestr yırtıqlaşan yeni xaricə doğru axan disk daşma dərəcəsinə görə onurğa beyninin müvafiq sinirlərini sıxır. Əlamətləri və simptomları: bu simptomlar yırtığın yerləşməsindən və hansı yumşaq toxumaların prosesə qoşulmasından asılıdır. Bel oma nahiyyəsində ağrı, ayaqda keyimə hərəkətin məhdudlaşması, sidik ifrazının çətinləşməsi, işias tipli ağrılar, bir ətrafa elektrik cərəyani kimi vuran şiddətli ağrılar. Yırtığın diaqnostikası: Anamnez və müayinə Laborator müayinələr Instrumental müayinələr: MRT(maqnit rezonans tomoqrafiya) KT (kompyuter tomoqrafiya) Yırtığın müalicəsi: -Əsas səbəbi aradan qaldırmaq -Osteopatiya -Homeosiniatriya (akupunktur nöqtələrə xüsusi biotənzimləyici preparatların vurulmasıdır) -Fizioterapiya və reabilitasiya -Traksiya (dartma) Yırtığın profilaktikası: -Aktiv həyat terzi keçirmək -Bədən çəkisinə nəzarət etmək -Idman və gimnastika ilə məşğul olmaq © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
Опубликовано: 03.07.2020
Aşıq daban oynağının osteoartrozu
Автор: Kök Hüceyrə mütəxəssisi Reyhan Hüseynova, , Əlaqə: 077 270-77-99
Səbəbləri: İnsan orqanizminin fiziki fəaliyyət zamanı ən çox zərbə görən hissəsi ayaqlardır. Aşıq daban osteoartrozun inkişafına səbəb ən çox travma və ayaqlara düşən yükdür. Buna görə bu problem ən çox peşəkar idmançılarda: balerinalar, rəqqaslar, gimnastlarda rast gəlinir. Artıq çəki aşıq daban oynağının osteoartrozunun yaranma səbəbləri sırasında öndə yer alır. Aşıq daban oynağının post-travmatik osteoartozu ən çox xidmət zamanı hərbiçilərdə, xilasetmə işçilərində rast gəlinir. Digər amillər: -hündür daban ayaqqabı geyinən xanımlarda; -45 yaşdan sonra əmələ gəlmə ehtimalı yüksəlir; -piylənmə; -irsi; -müşayiət olunan xəstəliklər: məsələn, artrit, osteodistrofiya, tiroid vəzini funksiyasının pozulması nəticəsində əmələ gəlir. Simptomlar Aşıq-daban oynağının osteoartrozunu erkən müəyyənləşdirmək və müalicə etməyin əsas problemi bu xəstəliyin ilkin mərhələdə özünü biruzə verməməsidir. Statistikaya görə, insanlar fiziki ağırlıqdan sonra istirahət zamanı sakitləşən və yox olan ağrılara məhəl qoymurlar. Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanları narahat edən: -səhərlər 2-3 saat davam edən küt ağrılar; -ayağı döndərdikdə, dairəvi hərəkət etdikdə xoşagəlməz ağrılar; -ayaq biləyində və topuq nahiyəsində şişkinlik, yerli hərarətin yüksəlməsi; -xışıltı səsi; Aşıq-daban oynağının deformasiyaedici osteoartrozu diaqnozu qoyulmuş xəstələrin pilləkənləri qalxması və hətta hərəkəti belə çətinləşir. Vaxtında müalicə edilmədikdə fərdi klinik mənzərədən asılı olaraq ağırlaşmaya , hətta əlilliyə səbəb ola bilir. Mərhələləri: I mərhələ Aşıq-daban oynağının deformasiyaedici osteoartrozunun birinci mərhələsində gedən prosesi rentgenoqrafiya zamanı dəqəq diaqnoz qoymaq çətin olur. Bəzən demək olar ki, asimptomatik olur. Xəstələr yalnız ağır yük və sürətli hərəkət zamanı yerli ağrılar hiss edirlər. İstirahətdən sonra ağrılar çəkilir. Xaricdən patoloji dəyişiklik hiss olunmasa belə daxildən qığırdaq məhv olur və sinovial maye azalır. II mərhələ -problemli bölgədə, hətta adi bir müayinədə də, deformasiya olmuş bölgələr izlənilir və palpasiya etdikdə periartikulyar nöqtələr təyin edilir; -qığırdaq səthi nahamar olur; -oynaq boşluğu orta dərəcədə daralır; -rentgenoqrafiya zamanı osteofitlər, kistik formalar, sklerotik sahələr görünür -gəzərkən və istirahət edərkən davamlı olan ağrılar və xırtıltı səsləri. III mərhələ -həkimin müayinəsi zamanı deformasiya müşahidə olunur, ayağın əyriliyi və sümüklərin qabarıqlığı ; -ayağın elementar hərəkəti zamanı və hətta sakit vəziyyətdə də davam edən ağrılar; -boşluqda iltihabi prosesin əmələ gəlməsi; -rentgenoqrafiya zamanı oynaqda ciddi şəkildə daralmanın görülməsi. IV mərhələ Osteoartritin son mərhələsi insanı əlilliyə gətirib çıxarır. Artıq xəstə sərbəst gəzə bilmir. -instrumental müayinə zamanı çəkilən şəkillərdə oynağın dağılması deqiqləşdirilir; -oynaq məsafəsi yoxdur, oynaq səthləri kobudlaşır; -çox sayda osteofitlər; -ayaq hərəkətliliyi kəskin məhdudlaşmışdır. Müayinələr: Rentgenoqrafiya MRT(maqnit rezonans tomoqrafiya) KT(kompyuter tomoqrafiya) Laborator müayinələr Müalicələr -Homeosiniatriya -Proloterapiya -PRP terapiya -Kök hüceyrə ilə müalicə -Fizioterapiya -Oynaqdaxili inyeksiyalar -Medikamentoz müalicə -Cərrahi müdaxilə Aşıq-daban oynağı osteoartrozunun profilaktikası -zədələrdən qorunmaq; -çox hündür daban və həddindən artıq yast ayaqqabı geyinməmək; -aşıq-daban osteoartrozuna yol aça biləcək bütün xəstəliklərin vaxtında müalicəsi; -vaxtında tibbi mayinələrdən keçmək və lazımi müalicələr almaq. © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
BÖYRƏK DAŞI XƏSTƏLİYİ
Автор: Uroloq-androloq Ramiz Abdullayev ,(+994) 70 623-56-58
Böyrək daşı xəstəliyi nədir? Böyrək daşı xəstəliyi (urolitiaz) - orqanizmdə metabolizm prosesinin pozulması nəticəsində yaranan böyrək patologiyalarından biridir. Xəstəliyin yaş məhdudiyyəti yoxdur. Xəstəlik əvvəlcə mikrolitlərin (“qum”) əmələ gəlməsi ilə müşayiət olunur, bundan sonra isə daşlar əmələ gəlməyə başlayır. Daşlar özü-özlüyündə pasiyenti nadir hallarda narahat edir. Kəskin kliniki mənzərə daşlar sidik yollarında düşüb, oranı tıxayanda yaranır. Bunun nəticəsində sidiyin böyrəkdən ifrazı prosesi pozulur və kəskin ağrılar (böyrək sancısı) yaranır. Bu cür vəziyyət həyat təhlükəsi yaradan böyrək iltihabına və yaxud da orqanın funksiyasının itirilməsinə gətirib çıxara bilər. Belə olan təqdirdə, təcili cərrahi müdaxilə tələb olunur. Böyrək daşlarının aşağıdakı növləri var: Kalsium-oksalat - sıxlıqları yüksəkdir, boz-qara rəngli olurlar, tikanabənzər çıxıntıları var. Kalsium-fosfat - kifayət qədər yumşaq, nahamar səthlidirlər, rəngləri açıq-bozdur. Uratlar - bərk, hamar və sarı rəngdədir (sidik turşusu səbəbindən). bu daş növləri böyrəkdə, sidik kisəsi və ya sidik yollarında lokallaşa bilər. Kişilərdə və qadınlarda börək daşı xəstəliyi 20-55 yaşlı insanlar risk qrupuna daxildir. Böyrək daşı xəstəliyinə qadınlarda kişilərlə müqayisədə daha az rast gəlinir. Buna baxmayaraq, çoxsaylı ağrılı simptomatika yaradan mərcanabənzər daşlara məhz qadınlarda daha çox rast gəlinir. Böyrək daşı xəstəliyinin əlamətləri Xəstəliyin əlamətləri həm qadınlarda, həm də kişilərdə demək olar ki, eynidir. Əsas fərqlər bunlardır: kişilərdə patologiya zamanı böyrək sancısı cinsiyyət orqanına, qadınlarda cinsiyyət dodaqlarına irradiasiya edir. İkitərəfli xarakterli, yəni daşların hər iki böyrəkdə əmələ gəlməsinə nadir hallarda (cəmi 17%) rast gəlinir. Böyrək daşı xəstəliyinin əlamətləri Xəstəliyin əlamətləri aşağıdakılardır: Bel nahiyəsində ağrılar (daimi və ya periodik ola bilər). Böyrək sancısı (dəhşətli ağrıların yaranması - bu, sidik yollarının tıxanmasına dəlalət edir). Sidik ifrazı zamanı ağrılar, sidikdə qan və ya irinin müşahidə olunması. Sidik ifrazı zamanı sidiyinin rənginin dəyişməsi, sidiyə tez-tez getmək istəyi. Ürəkbulanma, qusma və hərarətin qalxması, köpmə. Böyrək daşı xəstəliyinin yaranma səbəbləri Böyrək daşı xəstəliyinin yaranma səbəbini çox vaxt irsi faktorla, daha dəqiq desək, metabolizmin pozulması ilə izah olunur. Bunun nəticəsində sidiyin kimyəvi və su-duz strukturunda dəyişikliklər yaranır. Nəticədə aşağıdakıların sidikdəki miqdarı artır: - sidik turşusu; - oksalat duzları; - kalsium duzları; - fosfat duzları. Daxili səbəblərə həzm sistemi xəstəliklərini, susuzlaşma, infeksiyalar, D vitamini çatışmazlığı və qeyri-düzgün qidalanmanı aid etmək olar. Xarici faktorlara aiddir: - istifadə etdiyimiz suyun kimyəvi tərkibi; - iqlim - ultrabənövşəyi şüaların miqdarı; - iş-məişət şəraiti - azhərəkətli həyat tərzi, agır işlər və s. - zərərli vərdişlər və s. Böyrək daşı xəstəliyinin diaqnostikası Böyrək daşı xəstəliyinin diaqnostikası həkim-uroloq tərəfindən aparılır. Həkim əvvəlcə xəstəliyin yaranma səbəbini müəyyənləşdirir, bundan sonra müalicə taktikası seçilir. Müayinə üsullarına aiddir: Qanın ümumi və biokimyəvi analizi Sidiyin ümumi analizi USM müayinəsi Ekskretor uroqrafiya Kompüter tomoqrafiya Böyrək daşı xəstəliyinin müalicəsi Böyrək daşı xəstəliyinin bir-birini tamamlayan bir neçə müalicə üsulu var. Onlara aşağıdakılar aiddir: Medikamentoz müalicə: Daşları əritmək və orqanizmdən xaric etmək üçün müəyyən preparatlar tətbiq edilir. Zərbə-dalğa litotripsiyası. Daşların xırdalanması zərbə dalğasının sürətli impulsu sayəsində baş verir.. Ureteroskopiya. Daşların sidik axarına yeridilmiş xüsusi nazik alətlə xırdalanması. Mövzu ilə bağlı video: © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
Опубликовано: 26.06.2020
Menisk yırtığı
Автор: Osteopat Ülviyye Süleymanova , Əlaqə: (+994) 55 703-38-12
Menisk nədir? Menisk tibia və femurun kondlusları arasında yerləşən iki yarımdairəvi (oraq şəkilli) yastıqlardır. Menisk diz oynağının yan boşluqlarını dolduraraq, artikulyar səthlərin bir-birinə tam uyğunlaşmasını təmin edir. Menisk yastıq rolunu oynayır. Meniskin rolu qığırdaqdakı təzyiqi yumşaltmaq və oynağı hərəkət edərkən sabit olması üçün oynağı möhürləməkdir. Menisk kollagen və hüceyrələrarası maddənin kompleks zülallarından ibarətdir. qığırdaqdan daha çox vətərə bənzəyir. Buna görə daha çevik və davamlıdır. Menisk oynağın qidalanması və yağlanmasında iştirak edir. Meniskin xarici kənarı oynaq kapsuluna, ön və arxa hissəsi isə sümüyə (interkondulyar yüksəkliyinin bölgəsi) bağlanır. Meniskin daxili kənarı nazikdir, qan damarları yoxdur, yalnız sıxılma funksiyasını yerinə yetirir.Xarici kənarı isə qan damarları ilə zəngindir və daha tez regenerasiya qabliyyətinə malikdir. Meniskin zədələnməsi: Meniskin zədələnməsi çoxyayılmış bir patalogiyalardandır.Meniskin zədələnməsi ya bir başa travma(burxulma,yıxılma) və ya uzun müddətli təzyiq nəticəsində(ağır çəkili yaşlı insanlarda) yaranır. Daxili menisk daha çox yöndəmsiz bir hərəkət zamanı zədələnir,əsasən firlanma və əyilmə hərəkətini eyni vaxtda etdikdə baş verir. Məsələn - pilləkən düşdükdə topa təpik vurduqda diz burxularsa menisk zədələnir ... Əlamətləri: -Dizdə şişkinlik; -Qızartı; -Yerli istilik; -Hərəkət məhdudlugu; -Ağrı. Diaqnostikası: Ortopedik testlər(həkim müayinəsi) USM-Dizin ultrasəs müayinəsi oynaqdakı iltihabı istisna etmək, dizin ligament və əzələ aparatını, onun sinovial membranını analiz etmək üçün ilkin məsləhətləşmədə məlumatverici bir üsuldur. MRT Menisk qığırdaq toxuması olduğu üçün rentgen müayinəsi qeyri informativdir.Ən doğru müayinə MRT hesab olunur. Müalicə: -Konservativ -İlkin yardım-soyuq terapiya və immoblizasiya (oynağın hərəkətsizləşdirilməsi) -PRP Terapiya-qığırdağın bərpasnı təmin edir -Homeosinatriya -ilkin olaraq iltihab əlamətlərinin aradan qaldırılması və regenerasiyanin sürətlənməsi. -Osteopatiya-Oynağın hərəkətliyinin bərpasını,qan dövranının yaxşılaşmasını,ödemin azalmasını və nəticədə ağrının azalmasını təmin edir. Cərrahi-hissəvi və ya tam olaraq zədələnmiş qığırdağın xaric edilməsi. Menisk, diz qığırdağını mexaniki stressdən qoruyan yumşaldıcı bir yastıqdır. Meniskin çıxarılması, bir qayda olaraq, qığırdaq degenerasiyasına və gələcəkdə diz artrozunun inkişafına səbəb olur. Buna görə, meniski çıxartmadan əvvəl, problemi konservativ üsullarla (cərrahiyyə olmadan) həll etməyə çalışmaq və diz qığırdağını qorumağa davam edəcək meniskin qorunması məsləhət görülür. © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
Опубликовано: 24.06.2020
REVMATOİD ARTRİT
Revmatoid artrit – birləşdirici toxumanın naməlum mənşəli autoimmun xəstəliyidir. Xroniki eroziv artrit (sinovit) və daxili orqanların sistem zədələnməsi ilə müşayiət olunur. Revmatoid artritin klassifikasiyası: -Seropozitiv revmatoid artrit; -Seroneqativ revmatoid artrit; -Revmatoid artritin xüsusi kliniki formaları; -Felti sindromu; -Böyüklərdə Still xəstəliyi. -Ehtimal olunan revmatoid artrit. Kliniki mərhələyə görə təsnifat: -Çox erkən mərhələ: xəstəlik 6 aydan az müddətdir başlayıb; -Erkən mərhələ: xəstəlik 6 ay – 1 il arası başlayıb; -Simptomların aşkarlanma mərhələsi: xəstəlik 1 ildən çox başlayıb; -Gecikmiş mərhələ: xəstəlik 2 ildən çox başlayıb + kiçik və iri oynaqların aydın destruksiyası (III—IV rentgenoloji mərhələ), ağırlaşmaların olması. Xəstəliyin aktivlik dərəcəsinə görə təsnifatı: remissiya, aşağı, orta və yüksək dərəcəli aktivlikli növləri var. Rentgenoloji mərhələyə görə təsnifat: I – oynaq ətrafı osteoporoz; II – oynaq ətrafı osteoporoz + oynaq yarığının daralması, tək-tək eroziyalar ola bilər. III - əvvəlki mərhələnin əlamətləri + çoxsaylı eroziyalar + oynaqda yarımçıxıqlar; IV - əvvəlki mərhələnin əlamətləri + sümük ankilozu. Funksional siniflər: I sinif – xəstə özünə qulluq etməyi bacarır, peşəsi üzrə fəaliyyət göstərir. II sinif - xəstə özünə qulluq etməyi bacarır, qeyri peşəsi üzrə fəaliyyət göstərir, öz peşəsi üzrə fəaliyyəti məhduddur. III sinif - xəstə özünə qulluq etməyi bacarır, peşəsi və qeyri-peşəsi üzrə fəaliyyəti məhdudlaşıb. IV sinif – xəstə özünə qulluq etməkdə çətinlik çəkir, peşəsi və qeyri-peşəsi üzrə fəaliyyəti məhdudlaşıb. Xəstəliyin əlamətləri: Əllərin kiçik oynaqlarında palpasiya və hərəkət zamanı ağrı, şişkinlik, səhərlər oynaqlarda hərəkət məhdudluğu, əlləri yumruq şəklində sıxmaqda çətinlik çəkmək, hərəkət zamanı ayaqlarda ağrı, tez yorulma, ümumi halsızlıq, çəkidə azalma, bədən temperaturunun yüksəlməsi, QSİƏ preparat qəbulundan sonra vəziyyətinin yaxşılaşması, revmatoid düyünlər, əllərdə “ulnar deviasiya” (adətən xəstəlik başlandıqdan 1-5 il sonra yaranır), proksimal falanqalararası oynaqların bükülməsi və ya «qu quşu boynu» (proksimal falanqalararası oynaqlarda açılma), diz oynaqlarında: bükücü və valqus deformasiyalar, Beyker kisti, ayaqlarda: daraq-falanqa oynaqlarında yarımçıxıq, tibial deviasiya, baş barmağın deformasiyası, onurğa sütununun boyun şöbəsində: atlas-aksial oynaqda yarımçıxıq, onurğa beyninin və onurğa arteriyasının kompressiyası, bağ aparatı və sinovial qişada: mil-bilək oynağında və əldə tendosinovit, dirsək oynağında bursit müşahidə olunur. Xəstəliyin oynaqdan kənar əlamətləri: Kardiovaskulyar və ağır infeksion ağırlaşmalar xoşagəlməz proqnozlardandır. -Konstitusional simptomlar: ümumi zəiflik, tez yorulma, arıqlama, subfebril temperatur. -Ürək-damar sistemi: perikardit, vaskulit, erkən ateroskleroz. -Ağ ciyərlər: plevrit, ağ ciyərlərin interstisial xəstəlikləri, ağ ciyərlərdə revmatoid düyünlər. -Dəri: revmatoid düyünlər, dərinin qalınlaşması və hipotrofiyası, digital arteriit, dırnaq yatağında mikroinfarkt. -Sinir sistemi: kompression neyropatiya, simmetrik sensor-motor neyropatiya, çoxsaylı mononevrit, boyun mieliti. -Əzələlər: generalizə olunmuş amiotrofiya. -Gözlər: quru keratokonyuktivit, episklerit, sklerit, torlu qişanın vaskuliti, periferik xoralı keratopatiya. -Böyrəklər: amiloidoz, vaskulit, nefrit Xəstəliyin diaqnostikası: Laborator müayinələr: qanın ümumi analizi, qanın biokimyəvi analizi, sidiyin ümumi analizi, qaraciyər fermentlərinin (ALT,AST) aktivliyi, kreatinin, ümumi zülal, qanda şəkər, C reaktiv zülal, RF, Anti CCP. İnstrumental müayinələr: oynaqların rentgenoloji müayinəsi, oynaqların USM, EKQ, Exokardioqrafiya, Ağ ciyər rentgen. Əlavə diaqnostik müayinələr: Laborator müayinələr: nəcisdə gizli qanın təyini, bilirubin, xolesterin, cinsi yolla keçən infeksiyaların İFA (xlamidiya), hepatit B və C, Rayt-Hedelson reaksiyası, QİÇS, qanda ikispirallı DNT qarşı antitel (dsDNA), antinuklear autoantitellərin təyini (ANA), qanda kalsiumun, qələvi fosfatazanın təyini, sinovial mayenin analizi. İnstrumental müayinələr: çanaq sümüklərinin və digər sümüklərin rentgeni, EQDS, qarın boşluğu orqanlarının və böyrəklərin USM, densitometriya, sutkalıq proteinuriyanın təyini, arteriyaların ultrasəs dopleroqrafiyası, qalxanvari vəzin USM, sümük-oynaq sisteminin kompüter tomoqrafiyası. Ağırlaşmalar: -İkincili sistem amiloidoz. -İkincili osteoartroz -Osteoporoz -Osteonekroz -Tunel sindrom. - Atlant-aksial oynaqda yarımçıxıq. -Ateroskleroz Xəstəliyin müalicəsi: Medikamentoz müalicə; FDT (fotodinamik terapiya); Omeloterapiya; Oynaqlarda fəsadların aradan qaldırılmasına yönəlik müalicə; Xəstəliyi kəskinləşdirəcək faktorlardan uzaq olmaq (infeksiya, stress və s.); Siqaret və alkoqol qəbulundan imtina; Bədən çəkisinin artmasının qarşısını almaq; Balanslaşdırılmış pəhriz: tərkibində doymamış yağ turşuları (balıq yağı, zeytun yağı və s.), meyvə və tərəvəz; Müalicəvi bədən tərbiyəsi; Ortopedik vasitələr (oynaqların tipik deformasiyalarının qarşısını almaq məqsədilə); Yanaşı xəstəliklərin profilaktika və müalicəsi. Cərrahi müdaxilə © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
OSTEOARTROZ
Osteoartroz (deformasiyaedici artroz, el arasinda duzlaşma) oynaqların degenerativ-distrofik xarakterli xroniki xəstəliyidir, bu zaman oynaq qığırdağının, sümüyün deformasiyası və oynaq kapsulunun dağılması baş verir. Qeyd etmək lazımdır ki, artroz fərqli mənşəli və oxşar inkişaf mexanizmləri olan birgə xəstəliklərin bütöv bir qrupudur. Osteoartrozun növləri: -diz oynağının deformasiyaedici artrozu (gonartroz), -bud-çanaq oynağının deformasiyaedici artrozu (koksartroz), - çiyin oynağının artrozu Bunlar artrozun ən ağır növləridir. Bundan başqa osteoartrozun digər növləri də var: Əl və ayaq oynaqlarının artrozu; Çənə- gicgah oynağının artrozu; Aşıq- daban oynağının artrozu; Faset oynaqlarının artrozu. Qonartrozun səbəbləri Artroz ümumiyyətlə birincili və ikincili olaraq iki növə ayrılır; Birincili (idiopatik); Birincili (idiopatik) artrozun yaranma səbəbi məlum deyil. Amma genetik faktor,endokrin pozulma, artıq çəki, düzgün omayan həyat tərzi, yaşın faktoru səbəb kimi göstərilir. Yaşlı insanlarda daha çox müşahidə olunur. Gənclərdə ikincili artroz yaşlılarla müqayisədə daha çox rast gəlinir. İkincili; İkincili artroz, bədənin digər patoloji prosesləri nəticəsində: keçirilmiş infeksion xəstəliklər zamanı, birləşdirici toxumanın sistem xəstəlikləri (revmatoid artit və s.),və ya bəzi xarici təsirlərlə əlaqədar oynaq səthlərin zədələnməsi və travmatik təsir ilə baş verir. Qadınlarda bu xəstəlik menopauzadan sonra daha da ağırlaşır. Qonartrozun əlamətləri Qonartrozdan əziyyət çəkən xəstələri ən çox oynaq nahiyəsində hərəkət zamanı olan ağrılar və xırtıltı səsləri narahat edir. Ilkin mərhələdə hərəkət zamanı ağrılar artır, istirahət zamanı isə ağrılar azalır. Proses dərinləşdikcə artıq istirahət zamanı belə, ağrılar olur. Qonartrozun dərəcələri: Qonartrozun 4 dərəcəsi var: Qonartrozun I dərəcəsi - xəstəlik normal hərəkətə mane olmur, amma onu çətinləşdirir. II dərəcəli qonartroz - xəstəlik normal hərərkətə mane olur. Qonartrozun lll dərəcəsi – qabarıq hərəkət məhdudluğu. Qonartozun IV dərəcəsi - əlillik. Xəstəliyin başlanğıc mərhələsində oynaqda səhər, istirahətdən sonra, hərəkətə başladıqdan bir müddət sonra tədricən yox olan hərəkət çətinliyi qeyd olunur. Artroz dərinləşdikcə ağrı daha da çoxalır, kəskinləşir. 3-cü və 4-cü dərəcəli artroz xəstəliyin ağır, inkişaf etmiş mərhələsidir. Bu mərhələdə müşahidə olunur: -əhəmiyyətli dərəcədə deformasiya olunmuş oynaq; -hərəkətlərin kəskin məhdudlaşması; - yalnız hərəkət edərkən deyil, həm də tam istirahət vəziyyətində kəskin ağrı olur; - oynaq iltihabı; -hava dəyişikliklərinə qarşı həssaslıq; -diz ətrafındakı əzələlər spastik və atrofiyalıdır; Artroz 4 dərəcə: Oynağın tamamilə dağılmış vəziyyətidir, oynaq tamamilə fəaliyyətini dayandırır. "Oynağın blokadası" müşahidə olunur - kəskin ağrı sindromu ilə müşahidə olunur. Artrozun diaqnostikası: -Rentgenoqrafiya -MRT -Laborator müayinələr Artrozun müalicəsi: -Homeosiniatriya -Proloterapiya -Akupunktura -PRP terapiya -Kök hüceyrə ilə müalicə -Osteopatiya -Fizioterapiya və reabilitasiya -Oynaqdaxili inyeksiyalar -Cərrahi müdaxilə Qonartrozun profilaktikası Qonartrozun qarşısının alınması üçün gündəlik kalorini aşmamaq şərti ilə düzgün qidalanmaq və mütəmadi bədən tərbəyəsi ilə məşğul olmaq lazımdır. Ağır idman növləri ilə məşğul olduqda təhlükəsizlik tədbirlərindən(qoruyucu vasitələrdən, yastıqlardan, fiksatorlardan və s.) istifadə etmək lazımdır. © Materiallardan istifadə edərkən hiperlinklə istinad olunmalıdır. https://hekimtap.az
...
