Məqalələr | HekimTap

Keratit

Müəllif: Oftalmoloq Vəfa Abbasova

Keratit nedir? Kornea şəffaf asferik görmədə xüsusi əhəmiyyəti olan şüa keçirici mühitdir . Gözün ön şöbəsində yerləşir, təqribən 43.25D qirma gücünə malikdir. Ölçüləri 10-11*11-12 mm olur. Keratit korneanın infeksiya və digər səbəblərdən zədələnməsi nəticəsində baş verən xəstəlikdir. Əsas simptomu “ qırmızı göz” dür Keratiti yaradan səbəblər :- kəskin və xroniki olmaqla 2 qrupa bölünür: Kəskin səbəblər: -Kəskin konyunktivit -Kəskin iridosiklit -Qlaukoma tutması -Sklerit , episklerit -Subkonyunktival hemorragiya Xroniki səbəbləri: -Tiroid və orbita xəstəlikləri -Xroniki və allergik konyunktivitlər Keratitin növləri: Keratitləri növlərə bölsək səthi və stromal olur: Səthi keratitlər- əsasən infeksiyaya bağlıdır. Stromal keratitlər- immun xəstəliklərə cavab olaraq və infeksiyalardan ağırlaşmalar nəticəsində yaranır. İnfeksiyon keratitlər: -Bakterial -Viral -Fungal -Parazit ( acanthamoeba) İnfeksiyon keratitlərin simptomları - əsasən kəskin başlayir ağri, qizarti, görmənin azalması, fotofobiya ( işıqdanqorxma), blefarospazm Bu zaman həkim konyunktivada qarışıq hiperemiya, endoteldə deffekt, ön kamerada reaksiya ( hipopion) müşahidə edə bilər. Keratitlərin risk faktorları: -Travma -Kontakt linzaların istifadəsi -Quru göz -Bulyoz keratopatiya -Kornea səthinin pozulması Keratitin ağırlaşmaları : -Korneanın şəffaflığını itirməsi -Descematosel -Korneanin perforasiyası -Uveit -Katarakta -İkincili qlaukoma -Endoftalmit/ panoftalmit Keratitlərin müalicəsi: Keratitin müalicəsi yerli damcılarla aparilir. Burda preparat seçimi səbəbə yönəlmiş seçilir + sikloplegik damcılar. Müasir oftalmologiyanın yeniliklərindən sayilan müalicəvi linzalar da müalicənin effektini artirir bərpa dövrünü tezləşdirir.Ağırlaşmış vəziyyətlərdə isə sistemik dərman müalicəsi təyin edilir.

Paylaşıldı: 03.09.2019

Vəfa Abbasova

Osteoartroz

Müəllif: Dr.Samira Babayeva

OSTEOARTROZ NƏDİR? Osteoartroz oynaqların deqenerativ xarakterli xəstəliyidir. Səbəbi müxtəlifdir. Osteoartroz xəstəliyini qısaca bir tərif vermək istəsək -remodulyasiyanın tərəzi pozulması deməkdir. Osteoartroz zamanı patoloji proses bütün oynağı əhatə edir – subxondral sümüyü,bağları,kapsulanı,sinovial gişanı və ətrafdaki əzələləri. Ən əsası isə - oynagın qığırdaqını. Osteoartroz qığırdaq toxumasının zədələnməsi, quruması, səthinin kələ-kötür və çat-çat olmasıdır. Xəstəliyin nəticəsi – qığırdaqın tam məhv olması və bununla insanın oynaqında tam hərəkətsizlik durur. Əlbəttə ki, bu vəziyyət dərhal baş vermir, ancaq zaman keçdikçə. Bu xəstəliyin sosial təsirləri var,-bütün revmatik xəstəlikləri arasında 80 % çox təşkil edir və klinikalara ən çox müraciyyət edənlərin arasında bu xəstə qrupudur. 60 yaşdan yuxarı yaşlı insanlarda osteoartrozun ən azı Rentgenoloji əlamətləri var. OSTEOARTROZUN NÖVLƏRİ: Etioloji səbəblərə görə İdiopatik və İkincili OA növlərinə bölünür: 1.- İdiopatik lokal və ya generalizə olunmuş növlərinə bölünür. Osteoartrozu və ya qısaca artrozu tibbi diaqnozda deformasiya edici osteoartroz kimi adlandırıb, ən çox hansı bir oynağın zədələnməsinin üstünliyi ilə keçməsini ğöstərirlər. Əksər hallarda diz, bud-çanaq, çiyin, onurğa, ayaqların baş barmaqları və əl barmaqları oynaqlarını zədələyir. Generalizə olunmuş OA 3 və daha çox ounağın zədələnməsi ilə müşahidə olunur. 2.- İkincili OA: Travma, anadangəlmə və inkiıaf qusurları, Revmatik Artrit, Podaqrik Artrit, sümüyün Pecet xəstəliyi, Şəkərli Diabet, akromeqaliya, artropatiya, hipotireoz kimi spesifik hallarda yaranır. Onuda demək lazımdı ki Avropa ölkələrində bu qrup xəstəlikləri Osteoartrit adlandırıllar və bəzən hətta haqlıdırlar, çünki burda iltihabi komponentda iştirak edə bilər. OSTEOARTROZUN YARANMA SƏBƏBLƏRİ: Osteoartrozun yaranmasında bir neçə risk faktorları mövcüddür: yaşlılıq, cinsiyyət(qadınlar kişilərdən 2 dəfə çox OA xəstələnirlər), güclü dağıdıci yüklənmə,artıq çəki, qeyri-düzgün qidalanma, hərəkət azlığı, oynaq travması, oynaq biokimyanın pozulması, anadangəlmə və sonradan qazanmış sümük-oynaq deformasiyası, qazanılmış iltihab xəstəlikləri, endogen hormonların pozuntuları, xroniki streslər. Oynaqların iltihab prosesini (artrit) xüsusi qeyd etmək lazımdı, çünki iltihab zamanı oynaq daxili mayenin və qığırdaq toxumasının özünün xüsusiyyətləri dəyişmiş olur. Birdə Artrit zamanı oynaqlqrda qan dövranıda pozulmuş olur. OSTEOARTROZUN PATOGENEZİ: Osteoartroz zamanı bir başa hədəfi olan gialin qığırdaqda nə üçün deqenerasiya inkişaf edir? Qığırdaqın quruluşu-hüceyrədaxili maddəyə əsaslanan güclü proteoglikan bağıdır, matriksdə yerləşmiş. Osteoartroz zamanı qığırdaqa olan göstərdiyi təzigin təsirin kompensasiya elementinin pozulması, yəni yüklənmənin tarazılıqın pozulması, sonra isə başlayan biokimyəvi və fermentativ proseslər nəticəsində matriks dağıldılır. Yeni yaranan matriks inhibə olunur və yeni keyfiyyətsiz əmələ gəlmiş matriks təzyiqə davam gətirə bilmir, eroziya və artroz öz yoluna davam etmiş olur.Normada qığırdaqda anabolik və katabolik prosesləri gedir. Sağlam insanlarda matriksın sintezi və deqradasiyası tarazılıq vəziyyətdədir. Qığırdaqın xonroisit adlı hüceyrələri yeni matriks sintez edirlər. Osteoartroz remodulyasiyanın katabolik aktivliyinin artması istiqamətdə gedən geyri-normal remodulyasiyasıdır. Niyə? Çünki parçalanmış matriksi təmin etməkçin sürətlə yaranmış yeni proteinqlikanlar daha qısa zəncirli yaranmış olunurlar. Bunlarında zəncirləri qısa, az və hidrofil olduğuna görə davamlıqı az olur.Gialuron turşusunun aktivliyi azalmiş olur. Hüceyrələrdə sintez azalmış olur. Demək, remodulyasiya pozulur. OSTEOARTROZUN SİMPTOMLARI: Osteoartrozun ilk simptomu – agrıdır. Sonra isə hərəkət məhdudluğu. Oynaqdaxili şaqıltı və xırıltıda ola bilir. Ağrıları nə təmin edir? İlk öncə reaktiv sinovit, ligamentit, kapsulit, subxondral sümüyə təzyiqlər,-qığırdaq səthində zədələnmələr, venoz durğunluq(sümük daxili) və periartikulyar əzələlərdə spastik işemiya. Ağrı, adətən, fiziki gərginlik zamanı,yani oturaq vəziyyətdən qalxdiqda, gəzəndə, qaçanda, pillələrdən enib-qalxanda yaranır və sakitlikdə tədricən keçir. Xəstəliyin ilk illərində oynaqlardaki hərəkət məhdudluqu zəyif şəkildə olur. Sonralar isə xəstəlik artdıqca və müalicəsiz halda oynaq daha az hərəkətli olur. Oynaqda deformasiya artır və bu halda xarici təbii forması itir. Ankiloz(hərəkətsizlik) adlı bir vəziyyət yaranır. OSTEOARTROZUN DİAQNOSTİKASI: İlk öncə zədələnmiş oynaq baxışda deformasiyaya uğramış aşqər olunur və əllə müayinə olunduqda onun hərəkətliyinə, şişkinliyinə, oynaq mayesinin artıb, yaxud azalmasına diqqət olunur. Osteoartroza diaqnoz qoymaq üçün rentgen müayinənin nəticələri əsas götürülür. Rentgenografiya zamanı oynaq aralığına, qığırdaq qalınlığına və osteofitlərin əmələ gəlib gəlməməsinə fikir verilir. Və R-ji təsnifatı nəzərə alaraq xəstəyə müalicə kompleksi qurmaq lazımdı. Maqnit Rezonans Tomoqrafiya (MRT) müayinəsi Osteoartrozu erkən mərhələdə aşkər etməsinə imkan yaradır. MRT menisklərin zədələnmələrini dəqiq aşqər edən ən rahat müayinədir. Ultrasəs müayinəsi (Artrosonografiya) zədələnmiş oynaqda sinovial qişanı, kapsulanı, bağları, patoloji mayeni, osteofitləri, meniskləri, oynaqətrafı əzələləri və dizaltı çuxurda Beyker adlı mayeli kistasını xarakterizə edən ən əlverişli muayinədir. OSTEOARTROZUN MÜALİCƏSİ: İlkin dövrdə konservativ, son mərhələsində isə cərrahi yolla xəstəyə süni oynaq köçürülür. Konservativ müalicəni xəstəliyin erkən dövründə başlamaq tövsiyyə olunur. Bu medikamentoz: xondroprotektorlar, Hialuron turşunun preparatları, İltihab Əleyinə Geyri Steroidlər, qan dövranı yaxşilaşdıran preparatlar; və geyri-medikamentozdur : fizioterapiya, balneologiya (kükürdlü və naftalan vannalar), massaj, naftalan-parafin applikasiyyalar, müalicəvi idman növləri, biomexanika, Hirudoterapiya (zəlinin qoyulması), Hicama usulu ilə qanburaxma, Akupunktura, Moxa terapiya, Sujok-terapiya, İynərefleksoterapiya, Biopunktura, Nevral terapiya, Homeosinatriya, Karboksiterapiya, PRP adlanan plazmolifting (xəstənin öz qanından trombositlərlə zəngin plazmanın istifadəsi) və s. OSTEOARTROZUN PROFİLAKTİKASI: Erkən yaşlardan bədən tərbiyyəsi, onurqanın düzgün istiqamətdə inkişafı, yastıayaqlığın korreksiyası, oynaqlqrın düzgün yükləmə növbələnməsini izləmək, artıq çəkinin qarşisını almaq, maddələr və ümumi qan dövranın yaxşilaşmasına gətirən tədbirlər etmək, xondroprotektorlar, vitaminlər, mineral və mikroelementları zamanında gəbul etmək. Su rejiminə riayyət etmək. Düzgün həyat tərzi aparmaq, neqativ fikirlərdən uzaq olmaq tövsiyyə olunur.

Paylaşıldı: 27.08.2019

Samira Babayeva

115

Əməliyyatsız burun korreksiyası

Müəllif: Dr.Samirə Mehrəli

Burnun əməliyyatsız korreksiyası nədir? Dünyada demək olar, insanların hər iki nəfərindən biri burun quruluşundan narazıdır və onu korreksiya etdirmək istəyir. Elə bu səbəbdəndir ki, müasir dövrdə rinoplastikaya (burnun cərrahi yolla korreksiyası) tələb çox yüksəkdir. Lakin pasiyentlərin çoxu müəyyən səbəblərdən (bərpa müddətinin uzun olması, müxtəlif dərəcəli ağırlaşmaların yaranma riski və s.) əməliyyat etdirməkdən çəkinirlər. Belə olduqda, məhz əməliyyatsız burun korreksiyasına müraciət etmək yerinə düşür. Adından da məlum olduğu kimi, bu korreksiya növündə cərrahiyyəyə ehtiyac olmur. Peşəkar həkim-kosmetoloqa müraciət etsəniz, müxtəlif üsullarla burnunuzu istədiyiniz formaya sala bilərsiniz. Nəyə görə burnun əməliyyatsız korreksiyası? Burnun əməliyyatsız korreksiya metodunun əsas mahiyyəti ondan ibarətdir ki, burada müxtəlif təbii filler və ya saplardan istifadə edilir. Nəticədə qüsurlar aradan qaldırılır və simmetriya əldə olunur. Əməliyyatsız korreksiya tənəffüs problemi, burun çəpəri və sümük əyriliyi olmayan pasiyentlər üçün mükəmməl həll yoludur. Əgər burun formasında qüsurlar olarsa, bunun ən münasib aradan qaldırmaq üsulu - fillerlərdir. Onların köməkliyi ilə problem asanlıqla həll olunur. Əməliyyatsız burun korreksiyasında mezoterapiya üsulu da geniş tətbiq olunur. Bu metodla burun formasının incəldilməsi həyata keçirilir. Qeyd etmək lazımdır ki, bəzi hallarda fillerlər və saplar vasitəsilə həyata keçirilən burun korreksiyası, rinoplastikadan daha üstündür. Bəzən pasiyent cərrahi rinoplastikadan sonra müəyyən çatışmazlıqlardan şikayətlənir. Bunları aradan qaldırmaq üçün də filler və saplar ideal üsuldur. Burnun əməliyyatsız korreksiyasının hansı üstünlükləri var? Burnun əməliyyatsız korreksiyasının cərrahi rinoplastikadan bir sıra üstünlükləri var. Buraya daxildir: -Prosesin olmaması, reabilitasiya dövrünün qısa və ağrısız keçməsi; -Korreksiyanın qısa müddətə reallaşması; -Maddi cəhətdən sərfəli olması və s. Burnun əməliyyatsız korreksiyası hansı nəticələri verir? -Simmetrik formalar əldə olunur; -Xırda batıq və ya dəri altındakı əyriliklər aradan qalxır; -Burnun xırda donqarlığı düzəlir;. -Burun ucu qaldırılır; -Burun pərləri incəldilir.

Paylaşıldı: 24.08.2019

Samirə Mehrəli

1410

Katarakta

Müəllif: Oftalmoloq Vəfa Abbasova

Katarakta nədir? Katarakta göz bəbəyinin arxasında yerləşən təbii büllurun hər hansı səbəbdən şəffaflığını itirməsi nəticəsində bulanmasıdır. Katarakta orta yaş üstü insanların xəstəliyi olsada anadangəlmə də rast gəlinir. Digər səbəblər arasında isə diabet, travma və bir cox immun sistem xəstəlikləri, steroidlərə bağlı, və s kimi təsir edici amillər rol oynayır. Kataraktanın şikayətləri: -Görmədə yavaş-yavaş azalma -İşığa həssaslıq -İkigörmə -Oxuda çətinlik -Gecə görüntüdə azalma -Rənglərdə pozulma -Eynək nömrələrinin tez-tez dəyişməsi Kataraktanın səbəbləri: Kataraktaların çoxu yaşla və travma nəticəsində büllurun küt və ya iti zədələnmələrindən sonra müşahidə edilir. Bəzi hallarda isə genetik xəstəliklərdə kataraktaya səbəbdir. Kataraktanın bir başqa səbəbi isə bəzi göz əməliyyatlarının yan təsiridir. Katarakta necə əmələgəlir? Büllur gözə düşən işiqları toplayır və retinaya ötürür. Yaşla əlaqədar büllur qalınlaşir elastikliyini itirir. Yaşa bağlı digər dəyişiklik isə büllurun strukturunda baş verən dəyişikliklərə bağlı strukturunun pozulması kiçik topalar əmələ gətirir . Və bu da lensin içində çoxsaylı bulanıqlıqlar əmələ gətirir. Proses inkisaf etdikcə bulanıqlaşma artır və bütün lensi əhatə edir. Nəticədə görmə “0” a qədər itirilmiş olur. Katarakta çox zaman her iki gözdə olur lakin bərabər olmaya da bilir. Bir gözdəki katarakta daha çox inkişaf etmiş olur və görmə də həmin gözdə daha zəif olur. Kataraktanın risk faktorları: -Artan yaş -Diabet -Günəş işığına məruz qalma -Siqaret -Artıq çəki -Yüksək təzyiq -Öncədən alınmış travma və ya iltihab -Öncədən edilmiş göz əməliyyatı -Aşırı alkoqol qəbulu -Kortikosteroid dərman preparatlarının uzun müddət qəbulu Kataraktanın müalicəsi: Kataraktanın tək müalicə üsulu əməliyyatdır. Katarakta görməni bəlli səviyyəyə qədər azaltdığında mütləq müalicə edilməlidir. Başlanğıc səviyyəsində katarakta xəstənin iş qabliyyətinə və ya günlük yaşamına mane olarsa əməliyyatı daha tez müddətdə planlaşdırmaq olar. Katarakta cərrahiyyəsində son illər daha önəmli proqressiya izlənilir. Premium göz içi lenslər sayəsində xəstələrə əvvəlkinə nəzən daha komfortlu görmə vermiş olur,multifokal lenslərlə isə həm uzaq həm də yaxın eynəyindən birdəfəlik azad olunur. Katarakta cərrahiyyəsi bulanmış təbii lensi süni lenslə evəz edir və eyni yere yerləsdirilir. Bəzi insanlarda süni linzanin yerləşdirilməsi uyğun olmayan hallarda bulanmış büllur xaric edilir, görmə eynək korreksiyası və ya kontakt linzalarla evəz edilir. Katarakta cərrahiyyəsi yerli keyləşdirici damcılar vasitəsi ilə xestə oyaq halda aparılır və xəstə dərhal evə buraxılır. Katarakta əməliyyatı güvənilir əməliyyatlardandır, ancaq infeksiya və qanama riski də daşıyır.Katarakta əməliyyatı retina qopması riskini də artırır. Əməliyyatdan bir neçə gün sonra diskomfort hissindən azad olursunuz, tam sağalma dövrü səkkiz həftədir. Hər iki gözdə katarakta cərrahiyyəsinə ehtiyac varsa ilk əməliyyat bərpa olduqdan sonra aparıla bilər.

Paylaşıldı: 21.08.2019

Vəfa Abbasova

108

Qadınlarda sidik ifrazını saxlaya bilməmək patoloji halı

Müəllif: Terapevt Nərminə Abbasova

Paylaşıldı: 20.08.2019

Mayomed

111

Dodaq dolğusu

Müəllif: Kosmetoloq Nüşabə Ağayeva

Dodaq dolğusu nədir? Sosial sorğuların nəticələrinə görə hər ikinci xanım dodaqlarının quruluş formasından və ölçüsündən narazıdır, hər üçüncü xanım isə dodaqlarını daha konturlu və dolğun etmek istəyir. Sevindirici haldır ki, artıq dodaqlarda hiperhəcm dəbi keçir və təbii görüntülü dolğun dodaqlar trendi yaranır. Dodaqların formasını korreksiya etmək və dolğunlaşdırmaq üçün dolğulardan istifadə olunur. Dodaq dolğusu proseduruna göstərişlər: -Anadangəlmə və qazanılmış dodaq assimetriyası -Çox nazik dodaqlar -Anadangəlmə və posttravmatik çatışmazlıqların korreksiyası -Ağız ətrafı əmələ gələn mimik qırışların hamarlaşdırılması -Ağız bucaqlarının düşməsi , dərin qırışlar , ağız ətrafı dərinin sallanması. Dodaq dolğusu proseduruna əksgöstərişlər: -onkoloji xəstəliklər -xroniki birləşdirici toxuma və qan xəstəlikləri -epileptik tutmalar -yeni keçirilmiş infeksion xəstəliklər -ağızda və ağız ətrafı nahiyədə iltihab əlamətləri ( herpes, sizanaq və.s ) -hamiləlik və laktasiya dövrü -dodaqda çapıqlaşmış yaralar Siz de dodaqlarınızı dolğu vasitəsilə korreksiya etmək qərarına gəlmisinizsə, dolğular haqqında bir-neçə məlumatı bilməlisiniz: 1.Ən əsas düzgün dolğunun seçilməsidir. Dolğunun seçilməsi əsasən onu hansı məqsədlə etməyinizdən asılıdır. Dodaq üçün ən yaxşı dolğular hialuron turşusu əsasında hazırlanır. Hialuron turşusu orqanizmin özündə də hazırlanır. Bu maddə dərinin nəmliyinə, möhkəmliyinə, elastikliyinə cavabdehlik daşıyır, dəri hüceyrələri tərəfindən kollagenin istehsal edilməsinə kömək edir. Hialuron turşusu orqanizm üçün “doğma” olduğu üçün ondan istifadə edilməsi zamanı allergik reaksiyanın əmələ gəlməsi ehtimalı az olur. 2. Dodaq dolğusunun effekti nə qədər qalır? Dodaq həcmləndirmə və formalaşdırmaqda istifadə edilən dermal dolğu inyeksiyası qalıcı deyil. Bu dolğular orqanizm tərəfindən tədricən sorulur. İnsanın həyat tərzi və fiziki quruluşu, xarici şərtlər dodaq doldurulmasının müddətini müəyyən edir.Hialuron turşusu əsaslı dodaq dolğularının effekti həmçinin istifadə olunan preparatdan asılı olaraq da dəyişir və 6-8-10-12 ay davam edir. Ilk dəfə vurulan dolğunun 30%-i daha tez sorulur. Sorulma prosesi həmçinin pasientin orqanizminin individual xüsusiyyətlərindən asılıdır. 3. Dodaq dolğusu proseduruna hazırlıq. Prosedurdan 1 həftə öncə aspirin, ibuprofen, balıq yağı, vitamin E preparatlarının və alkoqol qəbulu dayandırılmalıdır. Həmçinin menstural siklin ilk günlərində də prosedur olmaz.Bu prosedur sonrasi göyərmə hallarını minimallaşdırmağa kömək edir. 4. Dodaq dolğusu necə olunur ? Prosedurdan əvvəl həkim-kosmetoloq pasientin özü ilə müzakirə etməklə “dodaqların formasını” seçir. Daha sonra həkim dodaq nahiyələrini iynə vurmaqla və ya xüsusi anestetik kremlərdən istifadə etməklə ağrısızlaşdıraraq, nazik iynələrlə hazır olan preparatı dəri altına yeridir. Dodaq ölçülərinin artırılması proseduru orta hesabla 30-dəqiqəyədək davam edir. Prosedur icra olunduqdan dərhal sonra nəticə verir, güzgüyə baxanda dəyişiklik dərhal fərq edilə bilər. İnyeksiya ilə bağlı bir miqdar şişkinlik yarana bilər və maksimum 2-3 gün davam edə bilər . Prosedurun nəticəsini yalnız bir neçə gündən - dodaq nahiyəsindəki şişkinlik keçdikdən sonra, tam şəkildə qiymətləndirmək olar. Dodaq dolğusu prosedurundan sonra tövsiyyələr : -Prosedurdan sonra 3-4 saat ərzində isti və kəskin qida qəbul etməmək; -Dodağa toxunmamaq; -Aktiv mimik hərəkətlər etməmək; -12 saat ərzində dekorativ kosmetikadan istifadə etməmək; -5 gün ərzində sauna, basseyn , aktiv idman hərəkətləri etməmək; -Göyərmə və şişkinlik hallarında xüsusi məlhəmlərdən istifadə etmək; -Prosedurdan 2 həftə sonra təkrar müayinəyə gəlmək.

Paylaşıldı: 16.08.2019

Nuşabə Ağayeva

601

Ağıl zəifliyi

Müəllif: Psixiatr Abdulla Şıxlinski

Bu xəstəliyin həqiqi adı oliqofreniyadır. 3 forması vardır: debillik, imbesillik, idiotizm.Hal-hazırda başqa təyinatda işlənilir. Debillik yüngül, imbesillik orta ağır, idiotizm dərin və ağır ağıl zəifliyidir. Ağıl zəifliyi səbəbləri: a) genetik xəstəliklər b) xromosom xəstəliklər c) ana bətnində keçirilən infeksion xəstəliklər d) doğuş travmaları e) valideynlərin aikoqolizasiyası f) rezus uyğunsuzluq g) endokrin patologija Debillik. Əlamətləri: 50-70 intellekt koefisssienti .Adi məktəbdə ancaq 4 sinif oxuya bilərlər.Ümumiyyətlə, belə uşaqların köməkçi məktəbdə oxuması məsləhət görülür. Bir qədər böyüdükdən sonra tikiş, bağbanlıq işləri, təsərrüfat işləri görə bilərlər. Belə xəstələrdə təfəkkür konkret təsviredici olur. Abstrakt təfəkkür zəif inkişaf edir.Cinsi yetişkənlik və emosional oyanma vəziyyətlərində social təhlükəli ola bilərlər. İmbesillik. Əlamətləri:İK 35-50. Yalnız xüsusi məktəblərdə oxuya bilərlər. İş qabiliyyəti həddən artıq aşağıdır.Böyük qisim xəstələr daimi nəzarət tələb edirlər. Özünəqulluq vərdişlərini öyrətmək mümkündür.Azacıq söz ehtiyatı olur.Aqressiv ola bilirlər. İdiotizm Əlamətləri:İK 20 və ondan aşağı.Nitqi olmur, onları əhatə edən adamların nitqi başa düşülmür. Hər hansı bir fəaliyyət növü ilə məşğul ola bilməzlər.Xəstələrin nəzarətsiz qalması mümkün deyildir. Ətrafdakı bütün əşyaları ağzına aparıb onları udmaq istəyirlər.Təhlükəni hiss edə bilmirlər. Özlərinə qulluq vərdişləri yoxdur.Aqressiv oyanmalar, xüsusən, cinsi yetişkənlik dövründə tez-tez təsadüf edilir. Belə xəstələr yalnız psixonevroloji internat şəraitində yaşaya bilərlər. Ağıl zəifliyin müalicəsi: Yalnız fasiləsiz medikamentoz müalicə tələb olunur.Müalicə ömürlük aparılmalıdır. Xəstələrin yaşları artdıqca özləri və ətrafdakılar üçün təhlükənin güclənməsi ilə əlaqədar olaraq güclü təsirli psixotrop dərmanların tətbiqi məqsədəuyğundur.Periodik ağırlaşmalar olduqda xəstələr qospitalizasiya olunur, məhkəmə-psixiatrik ekspertizası aparılır, beyin metabolizmini yaxşılaşdıran dərmanlar tətbiq olunur. Tədqiqatlar göstərir ki, belə xəstələrlə social reabilitasion tədbirlərinin aparılması heç bir nəticə vermir. Ağıl zəifliyin profilaktikası: 1.Perinotal dövründə valideynlər tərəfindən spirtli içkilərin qəbulu qadağan edilməlidir. 2.Hamiləliyə hazırlaşan qadın tibbi-genetik məsləhətləşmə, rezus uyğunluğun yoxlanması,xroniki infeksion xəstəliklərin yoxlanması kimi müayinələrdən keçməlidir. Belə xəstələr məhkəmə ekspertizası baxımından anlaqsız, hərbi ekspertiza baxımından hərbi xidmətə yararsız hesab edilirlər. Nadir hallarda yüngül dərəcəli debillər hərbi xidmət keçə bilərlər.

Paylaşıldı: 15.08.2019

Abdulla Şıxlinski

Atopik dermatit

Müəllif: Allerqoloq Aysel Mehdiyeva

Atopik dermatit nədir? Dəridə quruluq və qaşınma ilə səciyyələnən resediv veren gedişl , dəri patologiyasıdır. Atopik dermatitin əlamətləri Qaşınma böyüklərdə əsasən, ətrafların bükücü nahiyələrdə, körpələrdə və uşaqlarda açıcı səthlərdə lokalizasiya olunur. Çox zaman xəstənin özündə və nəslində atopik respirator xəstəliklər belə ki,bronxial astma ,allergik rinit müşahidə olunur. Digər əlamətlər Bu əlamətlər 4 kateqoriyaya ayırd edilir: Üz əlamətləri - sifət rənginin solğunlaşması, eritema, hipopiqmentasiyalı ləkələr, gözaltı çuxurlarda tündləşmə, gözaltı büküşlər (deni morq büküşləri yeni göz altında dəri büküşləri) heylit, resediv verən konyuktivit, boynun ön tərəfində büküşlər; -Təkanverici faktorlar - emosional faktorlar, ətraf mühit faktorları, dəri qıcıqlandırıcıları; -Ağırlaşmalar - dərinin infeksiyalara həssaslığı, hüceyrə immunitetinin pozulması, igE artması, keratokonus ön subkapsulyar katarakta. Adətən ekzema uşaqlıq dövründə meydana çıxır. Diaqnoz xəstələrin 45 %-ində ilk 6 ayda ,70 -80 % hallarda 5 yaşadək dövrdə qoyulur. 60 - 70% hallarda 15 yaşından sonra remissiya qeydə alınr. Lakin həyatın sonrakı dövrlərində resediv verməsi mümükündür və qadınlarda rastgəlmə tezliyi eynidir. Atopik dermatitin yaranma səbəbləri Ekzema çoxfaktorlu etialogiyaya sahib olub, genetikik həssaslıqla ətraf mühitin təsir kombinasiyasından ibarətdir. Xəstəliyin inkişafında allergenlə təmas olduqdan sonra dərinin baryer funksiyasının pozulması və immun disrequlyasiya rol oynayir. Bu nəticələr epidermisin normal differensiyasiyası, eləcə də immun sistemin tənzimlənməsində rol oynayan genlərdə mutasiyalarla əlaqələndirilir.Ekzemanın etiopatologiyasında dərinin baryer funksiyasının rol oynadığı güman edilir. Belə ki, epidermisin, buynuz qatının struktur zülalı olan filaqrinin funksiyasının itməsi rol oynayır. Filaqrinin funksiyasına səbəb olan genin mutasiyasının baş verməsi ətraf mühitə qarşı dərinin baryer funksiyasının azalmasına səbəb olur və həmin qatda dərinin təbii nəmləndirici faktorunun konsentrasiyasının azalması müşahidə edilir. Bundan əlavə, ekzemalı şəxslərdə seramidlər də daxil olmaqla, hücəyrədən kənar lipidlərin çatışmazlığı qeyd edilir. Epidermal baryerin pozulması antigenlərlə təmas və onlara qarşı sensiblizasiyaya gətirib çıxarır. Həmçinin, ekzema ilə genomun sitokinləri və ekzemada dominantlıq edən th2 imnun cavabında iştirak edən reseptorları kodlaşdıran sahələr arasında əlaqə aşkar olunur . Ekzemalı xəstələrin allergeninə ev tozu gənələri, qidalardan - əsasən, uşaqlarda yumurta və süd məhsulları, kimyəvi maddələr və s aid edilir. Atopik dermatitin təsnifatı Yaşa görə təsnifat: 1. Körpəlik 2.Uşaqlıq 3.Yetginlik Körpəlik -Doğulandan 2 yaşa qədər -Çox vaxt yanaq və alın nahiyələrində -Başın tüklü hissəsi ətrafları açıcı səthində; -Vezikulyar, komponent dominantlıq edir, ödem sulanma, qabıqlama; -Körpələrdə dişcıxarma və qidalanma başlaması zamanı intensivləşə bilər; -Açıcı səthlərin prosesə qoşulması iməkləmə dövründə müşahidə olunur. Uşaqlıq fazası - 2 yaşdan pubertat dövrə qədər; - Zədə nahiyəsində qovuqlanma nisbətən az olur, papula və ləkələrdə daimi qaşınma ilə əlaqədar daha çox dəmrova bənzər görünüş qeyd edilir; - Əsasən, dirsək, dizaltı çuxur, bilək, əl, topuq və ayaqlar, üz hissədə - əsasən, ağızətrafında və göz ətrafında müşahidə olunur; Yetkinlik fazası - Həddi-buluq dövründə başlayır və yetkinlik dövrünə qədər davam edir; - Bükük səthlərindən əlavə, kürək və qollarda, əl və ayaqların arxa səthində dəyişiklik müşahidə olunur; - Ovuc və ayaqaltı nahiyədə də dishidrotik dəyişiklik ola bilər. Atopik dermatitin müayinəsi Kəskinləşmə zamanı dəridə quruluq və qabıqlama, eləcə də papula və ya qovuqlanma qeydə alınır. Zədə nahiyəsində hipo və hiperpeqmintasiya, həmçinin, daimi qaşınma ilə əlaqəli sıyıqlar müşahidə olunur. Xronik ekzemada dəri qalın və dəmrovabənzər gürüntüdə olur. -Allergenin təyini uçun dəri prik-test və ya qanda spesifik igE; -Ümumi IgE konsentrasiyası; - Dəri biopsiyası; Differensial diaqnostika Ekzema sebariyali dermatit, qıcıqlanan kontakt dermatit, allergik kontakt dermatit, qoturluq, psoriaz, funqoid mikoz. Atopik dermatitin müalicəsi Müalicə xəstənin pasiyent qrupuna görə dəyişir.Ilk mərhələdə yumşaldıcı kremlər, əgər yaxşılaşma olmazsa, fasiləli yerli kortikosteroid təyini, ikincili infeksiya qoşulmuşsa, antibiotik və göbələk əleyhinə təyini və davamlı qaşınma yuxusuzluq verirsə, antihistaminlər.Bəzən daha ağır variantlarda ultrabənövşəyi şüa terapiyası və ya daş kömür qətranı istifadə edilir. Ümumiyyətlə, əgər ailədə bronxial astma, allergik rinit varsa, belə xəstələr dəridə olan ekzemalara daha diqqətli yanaşmalı və səbəbini araşdırmalıdırlar ki, gələcəkdə bronxial astma ilə nəticələnmənin qarşısı alına bilsin. 6 ayından tez başlayan və 4 yaşından sonra davam edən atopik dermatitli xəstələr də risk qrupuna aid edilir.

Paylaşıldı: 15.08.2019

Aysel Mehdiyeva

208

Keratit

Osteoartroz

Əməliyyatsız burun korreksiyası

Katarakta

Qadınlarda sidik ifrazını saxlaya bilməmək patoloji halı

Dodaq dolğusu

Ağıl zəifliyi

Atopik dermatit

Mobil əlavə

Bizimlə əlaqə

Bizimlə əlaqə

Mobil əlavə

Qeydiyyat

Sayta giriş

Qeydiyyat

Sayta giriş

Mobil əlavə

Bizimlə əlaqə

Bizimlə əlaqə

Mobil əlavə