Koksartroz (Bud çanaq artrozu)

Koksartroz(bud çanaq artrozu)

Bud- çanaq artrozunun  (el arasında bud-çanaq duzlaşması adlanır) tibbi termini koksartrozdur.Bədənimizdə diz oynağından sonrakı ən böyük oynaqdır.Orta və yaşlı insanlarda rast gəlinən bud-çanaq ağrılarının ən önəmli səbəbi artrozdur:

Bud -çanağın işi:

• Bədənin ağırlığını daşıyır.
• Yerimə işini yerinə yetirir.
• Cövdənin aşağı ətraflar üzərində olan hərəki işləri  yerinə yetirir.

Bədənin ağırlığı bud- çanaq oynağına:

• Qaçarkən 5 qat
• Ayağa qalxarkən 4-7 qat
• Pilləkən enib qalxarkən 7 qat ağırlıq düşür bud-çanağa.

1.Koksartroza səbəb olan amillər:

Bud-çanaq artrozunun səbəbi bildiyimiz və bilmədiyimiz səbəblərər görə 2 qrupa ayrılır .Bildiyimiz səbəb yaşla əlaqəli oynaqlarda baş verən  kirəclənmələrdir. II qrup amillər isə:

• Zamanla  fikir vermədiyimiz  və müalicə etmədiyimiz bud-çanaq çıxıqları (çox zaman zəif olduğu üçün nəzərə çarpmır,iləri yaşlarda çanağın yeyilməsinə səbəb olur).
• Revmatizm
• Travmalar
• Bursitlər (troxanterik)
• Sarkomalar
• Infeksion xəstəliklər

II qrupa aid olan xəstələrə isə  xəstəliyin kəskinləşmiş dövründə cərrahi müdaxilələr olunur. Əgər xəstəlik müalicə olunmuş və qarşısı alınmazsa  bud-çanaq endoprotezlə əvəzlənir.

3.Koksartrozun simptomları:

• Qasıq bölgəsində və oynağın ön tərəfində ağrılar olur
• Yerimə zamanı dəyişikliklər nəzərə çarpır
• Oynaqda passiv hərəkət məhdudiyyətləri ortaya çıxır
• Qısa sürəli səhər kontrakturaları (3 dəqiqədən az)
• Gün ərzində qısa sürəli tutkunluklar ola bilər.
• Corab və ayaqqabı geyindiyi zaman yaranan çətinliklər.

4.Koksartrozun diaqnostikası:

Xəstənin ifadəsi,həkimin müayinəsi və Rentgen diaqnostikası lazım gələrsə,  MRT diaqnostikası da təyin oluna bilər.

5.Koksartrozun diaqnozunun qoyulması:

Bud-çanaq oynağında artroz ağrıları,hərəkət məhdudiyyəti,əsasəndə yeriyəndə,yerdən bir şey götürəndə,corab və ayaqqabılarını geyindiyi zaman baş verən ağrılar və rentgen müayinəsinin nəticəsi.

6.Koksartrozun qorunması prinsipləri:

• Artıq çəki
• Ağır yük daşımamaq
• Uzun zaman ayaqda qalmamaq
• Fasiləli yerimək
• Ortoped və fizioterapevt nəzarətində olmaq
• Lazımı idman hərəkətlərinin tətbiqi (xroniki düvrdə)

7.Koksartroz üçün görülən fizoterapevtik prosedurlar:

• Hilt terapiya-lazer terapiyası
• Maqnit terapiya
• Isti və soyuq prosedurlar
• Iynəbatırma
• TENS
• Ayaqlarda bərabərsizlik varsa dabanlıq
• Hidroterapiya ilə müalicə (Şarko duşu,Şotland duşu) - aşağı ətraflarda qan dövranını normallaşdırır,hərəkətliliyi artırır
• Isti prosedurlar-ağrı və əzələ spazmını azaldır,əzələ elastikliyini artırır,hərəkəti asanlaşdırır.                  

8.Koksartrozun reabilitasiyası:

Oynaqlarda hərəkətliliyi qorumaq üçün:

Leksiyon, ekstansiyon, rotasyon gərmə hərəkətləri tətbiq etmək.

Əzələ zəifliyi və atrafiyası zamanı:

İzometrik hərəkətlər.