Boyun fıtığı nedir?
Boyun, yedi adet omurdan oluşur. Omurların arasında ise özel bağ dokusuna sahip diskler yer alır. Boynun hareket ettirilmesinde de rol oynayan diskler iç kısım ve dış kısım olmak üzere ikiye ayrılır. Disklerin dış kısmı yırtılarak iç kısmı omuriliğe ve sinirlere baskı yapar. Disklerin yapmış olduğu bu baskıya boyun fıtığı denir.
Boyun fıtığına neden olan birçok etmen bulunmaktadır. Bunlar; stres, boynun yanlış hareket ettirilmesi, yaşlılığa bağlı sebepler, yanlış duruş şekilleri ve kazalardır.
Boyun fıtığının ilk belirtisi boyun tutulması olabilir. fakat boyun fıtığında boyun ağrısı şartı yoktur. Bununla birlikte bir diğer neden de kollarda görülen his ve güç kayıplarıdır. Ağrı tek taraflı olarak kollara ve parmak uçlarına kadar yayılır. Özellikle geceleri şiddetlenen ağrı ve uyuşmalar dikkat edilmesi gereken belirtilerdir. Hastalar çaydınlık ve sürahi kaldırma veya perde asma benzeri işlerde zorlanmaya başlarlar.
Boyun fıtığı tanısı hastaların klinik ortamda ayrıntılı bir şekilde muayene edilmesiyle başlar. Bunun yanında hastanın Manyetik Rezonans görüntüleme ve gereğinde sinir ölçüm testi yaptırması istenir. Bu incelemeler sonucunda boyun fıtığı tedavisine başlanır.
Boyun fıtığının ilk aşamasında yalnızca ağrı gözlemlenir. Bunun için hastaya istirahat ve ilaçla tedavi uygulanır. Hasta bu süre zarfında boynuna zarar verecek ani hareketlerden kaçınmalıdır. Hastada ağrıyla beraber uyuşma da gerçekleşmiş ise fizik tedavi kısmına geçilir. Tüm bunlara rağmen hastada kol ağrıları ve uyuşma devam ediyorsa cerrahi müdahaleye başvurulur. Cerrah fıtığın yerine göre ameliyatın boynun ön bölümünden veya arka bölümünden olup olmadığına karar verir. Gelişen teknolojiyle birlikte boyun fıtığı ameliyatında riskleri en aza indiren mikro cerrahi uygulaması yapılır. Basit boyun fıtığı amliyatı olan ve disk protezi kullanılan hastaların %80 i aynı gün taburcu olabilmekte ve 1-2 gün içinde normal yaşantılarına dönebilmektedir.
Çağın hastalığı olarak karşımıza çıkan bel ve boyun fıtıkları hastanın günlük yaşamını olumsuz etkilemektedirler. Boyun fıtığına değinecek olursak bu hastalık hem beyin hem de sinirleri etkileyen bir hastalıktır. Dolayısıyla beyin ve sinir cerrahi uzmanları bu hastalıkla ilgilenirler. Bilindiği üzere omurlar arasında diskler bulunmaktadır. Bu diskler aynı zamanda boynumuzun hareket ettirilmesinde de rol oynar. İç ve dış olmak üzere iki katmandan oluşan disk zamanla, yaşa bağlı olarak veya tramvalar sonucu etkilenir ve zarar görür. Diskin içindeki jölemsi yapı dış kılıfı yırtarak dışarıya çıkar. sinirlere baskı yapmaya başlar. Boyun fıtığına da bu baskı neden olur.
Kişinin duruşuyla ilgili yanlış hareketler yapması boyun fıtığına davetiye çıkaran etkenlerden bir tanesidir. Özellikle hayatımızın büyük bir kısmını kapsayan teknolojiyle birlikte bu
Özellikle gerginlik ve stres de boyun fıtığını etkileyen en önemli faktördür. Gergin ve stresli kişilik yapısında olan kişiler potasniyel bir boyun fıtığı hastasıdır. Kişi stresli anlarında istemeden de olsa ani hareketlerde bulunur. Bu da boyun fıtığının oluşmasında neden olur.
Sağlık için spor yapmak oldukça önemli bir aktivitedir. Yalnız spor yaparken ısınma hareketlerini ihmal etmek kötü sonuçlar doğurabilir. Bu bağlamda egzersizlerden önce ısınmak fıtıktan korunmamızı sağlar.
Bunların yanı sıra şişmanlık da boyun fıtığına neden olmaktadır. Halkımız arasında çok yaygın olarak görülen boyun kütletme durumu boyun bölgemize iyi gelmez aksine boyun fıtığı için risk faktörü oluşturur. Boyuna yapılan masaj ve benzeri hareketler kaslarımızı olması gerektiğinden daha da yumuşatarak mevcut fıtıklarımızın byümesine sebep olabilir. Vücut dengemizi sağlamadan kaldırılan ağır yükler de boyun fıtığının sık görülmesine neden olur.
Vücudun yükünü taşıyan disk dokusunun deforme olması ile boyun fıtığı problemi ortaya çıkmaktadır. Diskin dış kısmında bulunan ve daha sert olan yapıdaki küçük yırtıklardan içteki yumuşak olan kısmın dışarı çıkması boyun fıtığı oluşumunun bir özetidir. Omur yapısı bozulduğunda omurların üstünde küçük kemik çıkıntılarının meydana gelmesiyle oluşan boyun fıtığı birçok belirti vermektedir.
Boyun fıtığında görülen en önemli belirti, boyunda hissedilen şiddetli ağrıdır. Hastalığın başlangıç aşamasında boyun ve sırt ağrısı ön plandadır. Fıtık ilerledikçe deforme olan diskin sinirlere baskı yapması sonucu; kollarda, parmaklara kadar inen ağrı ve uyuşmalar meydana gelir.
Tedavi edilmeyen ileri boyun fıtığı vakalarında omurilik baskı altında kaldığında bacaklarda güçsüzlük ve idrar kaçırma gibi oldukça riskli bir dönem başlar.
Hastalığın teşhisi, bireyin problemleri ile konulur. Detaylı muayene ve MR incelemesi ile de kesin teşhis konulur. Belirtileri birbirine oldukça benzeyen boyun omurlarını tutan tümör ya da enfeksiyon gibi rahatsızlıkların da gözden kaçmaması için muayene ve radyolojik incelemeler oldukça büyük önem taşımaktadır.
Boyun fıtığında birçok tedavi çeşidi mevcuttur. Zannedilenin aksine, boyun fıtığında cerrahi yöntemle yapılan tedavi son çare olarak görülmektedir. Hastaların büyük bir kısmı için yatak istirahati, ilaç tedavisi ya da fizik tedavi yeterli olmaktadır.
Boyun fıtığının başlangıç döneminde şiddetli ağrı varsa istirahat ve ilaç önerilmektedir. Ağrının azalma gösterdiği dönemde ise fizik tedavi programı önerilir. İlaç olarak ise ağrı kesici, ödem azaltıcı ve kas spazmını çözücü ilaçlar verilir.
Boyun fıtıklarının çoğunda fizik tedavi ile de düzelme sağlanabilmektedir. Yumuşak doku ve sinir kökü baskısına bağlı oluşan ağrıları gidermek ve spazm oluşan kasları gevşetmek adına kızıl ötesi ışınlar ve sıcak uygulamalar yapılır.
Boyun fıtığının tedavi edilmesi sürecinde cerrahi yönteme yaklaşık 10 hastadan birinde başvurulmaktadır. Cerrahi tedavi yalnızca ilerleyici kas gücü kaybı, duyu kusuru ve refleks kaybı oluştuğunda, omuriliğe baskı yapan boyun fıtıklarında, tedaviye rağmen şikâyetleri devam eden hastalarda uygulanır.
Boyun fıtığı, bel fıtığında da olduğu gibi, omurlar arasındaki disklerde yer alan jel benzeri sıvının diskin şeklini değiştirmesi ve ya disk içinden dışarı çıkmasıyla görülen problemdir.
Boyun fıtığı çevresinde bulunan kaslara ve sinirlere baskı yapılması sonucunda rahatsızlık verici bir ağrının oluşmasına neden olur. Bu baskı nedeniyle hafif ya da şiddetli ağrılar görülebilir. Bu tip ağrılara ve buna bağlı olarak boyun hareketlerinin kısıtlanması boyun fıtığı belirtileri arasında ilk sırada gelmektedir.
İlerleyen boyun fıtığı, sinirler üzerindeki basıncı arttırdığında, el ve kollarda uyuşma, karıncalanma ve güç kayıpları görülebilir.
Boyun fıtığının tedavisinde ise birçok farklı yöntem kullanılmaktadır. Disk protezi de bu yöntemlerden biridir. Protez, diz ya da kalça protezinde olduğu gibi hareketi sağlayan suni bir eklemdir. Disk protezi sayesinde eklem hareketi protez ile sağlanmış olur. Servikal disk protezi, boynun her yöne doğru olan hareketlerini sağlayan kıkırdak yapıya benzer suni bir eklemdir. Protez iki metal plak arasında hareketli polietilen yapıda olan parçadan oluşur. Bu üç parça sayesinde öne ve arkaya eğilme, sağa, sola ve yana eğilme, ve rotasyon hareketi yapılabilir.
Bu protezler her iki omur arasında bulunan kıkırdak yapı çıkartıldıktan sonra boş olan aralığa özel aparatları ile konur. Disk protezinin birçok avantajı vardır. Ameliyata bağlı oluşan doku hasarının, kan kaybının ve enfeksiyon riskinin en aza inmesi, mikroskop altında yırtılan kıkırdağın tam olarak çıkartılabilmesi, ameliyat sonrasında ağrı ve hareket kısıtlamasının olmaması bu avantajlardandır. Ayrıca bu protez yardımıyla hasta kısa sürede evine ya da işine dönebilmektedir.
http://www.istockphoto.com/photo/young-asian-woman-got-neck-pain-55313000?st=96380af