Demodekoz
Birinci dəfə 150 il əvvəl izah edilmiş Demodex gənələri təbiətdə geniş yayıldığı üçün həkimlər üçün hələ də maraq doğurur.
Demodex spp. gənələri üzün dərisində və saç follikullarında yaşayan parazitlərdir. Hal-hazırda, Demodex gənələri 143 növ təsvir edilmişdir, hansılar ki həm insanlarda həm də heyvanlarda geniş yayılır.
İnsanlarda gənələrin 2 əsas növü olur:
✓ uzadılmış növ - Demodex folliculorum longus (Demodex folliculorum)
saç follikullarında, kirpiklər və qaşlar da daxil olmaqla yaşayırlar
✓ qısaldılmış növ - Demodex follikulorum brevis (Demodex brevis) əsasən dərinin yağ vezlərin kanallarında yaşayırlar.
- Bu mikroskopik gənələr sağlam insanların dərisində tez-tez aşkar edilir, buna görə də onlar insan saprofitlərinə aiddilər.
- Demodex spp. yaşdan aslı olmayraq bütün insanlarda aşkar olunur
və D.brevisin yaş artıqca daha tez-tez aşkarlanması artır , amma D.folliculorum sayı, demək olar ki dəyişməz qalır. Uşaqlarda daha az dərəcədə aşkar edilmərsi, onlarda dəri piyinn istehsalının xeyli az olması ilə əlaqədardır.
ŞİKAYƏTLƏR VƏ KLINİKA
- üz dərisində və qaş nayəsində qaşınma hissi
- genişlənmiş məsamələr və iltihablı elementləri
- dərinin yağlanması artımı
- dərinin soyulması və qızarması
Demodex gənələr dəridə hər hansı bir iltihabı prosesin gedişatını ağırlaşdırır və ikinci floranın fəaliyyətini artırır.
Aşağıdakı dəri xəstəliklərdə Demodekoz müşayyət olur:
✓ Sızanaqlar və Rozasea
✓ Demodekoz follikulit
✓Seboreyalı dermatit və perioral dermatit
Müalicə
Bu xəstəliklərin müalicəsində çətinliklərdən biri də odur ki , müalicə üçün istifadə edilən klassik dərmanlar həmişə istənilən effekti vermir.
Müalicə əsasən mərhələli olur:
Mərhələ 1: Baxım prosedurlari və profilaktika
Mərhələ 2: Yerli terapiya (Antibakterial, Takrolimus, Glukokortikosteroidlər)
Mərhələ 3: Sistemli terapiya (Antibiotiklər, Antiprotozoi dərmanlar, Retinoidlər)